Recensie 'Pact met de Duivel'

Het Passage-proces duurde maar liefst tien jaar en had veel impact op alle betrokkenen én op het Nederlandse rechtssysteem. Prime Video duikt in de unieke zaak met Pact met de Duivel (2024), een zesdelige docuserie waarin vrijwel iedereen die er ook maar iets mee te maken heeft, zijn of haar kant van het verhaal vertelt. Een verrassend interessante uiteenzetting van een bijzondere zaak!

Niet één, maar twee kroongetuigen

Het Passage-proces, ook wel de langstlopende liquidatiezaak ooit in Nederland, draait om een reeks liquidaties in de Amsterdamse onderwereld die vlak voor en iets na het jaar 2000 de hoofdstad schokten. Al snel trad Peter la Serpe naar voren als kroongetuige, maar hij had zelf ook dodelijke daden op zijn kerfstok. Is het wel ethisch verantwoord om met een moordenaar een deal te sluiten? Ja, je vergroot de kans om meerdere moordenaars (of opdrachtgevers) te pakken, maar je biedt La Serpe tegelijkertijd een flink lagere celstraf.

De zaak werd daarna nog een stuk complexer toen er een tweede kroongetuige in het spel kwam: Fred Ros. Na de verklaringen van La Serpe werd verdachte Dino Soerel vrijgesproken, maar door de nieuwe verklaring van Ros kreeg hij toch levenslang. En dat terwijl de twee kroongetuigen elkaar tegenspraken en de woorden van Ros in twijfel kunnen worden getrokken - hij had immers 7 jaar de tijd om aan de hand van het verhaal van La Serpe een verklaring op te stellen.

Onthutsend

Hoewel de meesten van mijn generatie (millenials/zillennials) bekend zijn met meeslepende docu's op bijvoorbeeld Netflix die bizarre en schokkende zaken behandelen, zijn dit veelal zaken die zich in de VS afspelen. Pact met de Duivel is eindelijk een vergelijkbaar meeslepend verhaal over een opvallende zaak die door de uitgebreide uiteenzetting grove gebreken van ons eigen rechtssysteem aan het licht brengt. Je kunt het vergelijken met een spraakmakende Zembla-aflevering, maar dan met veel meer diepgang en nóg meer journalistieke kunde.

Zij die de zaak destijds bewust hebben meegekregen, zullen namelijk wel een idee hebben van de twijfelachtigheid van het optreden van het OM in het Passage-proces. Maar voor wie de zaak hen niet zo veel zegt, is Pact met de Duivel een abolsute must-see om jezelf bij te spijkeren met een stuk belangrijke Nederlandse geschiedenis. Vooral omdat de impact nog steeds merkbaar is, zo ook in het Marengo-proces waarin deze week nog drie verdachten tot levenslang werden veroordeeld in een zaak waar ook werd gewerkt met een kroongetuige; die om eenzelfde deal vroeg als die van La Serpe en Ros.

Even inkomen, daarna bingewaardig

En nu klinkt het net alsof de serie vooral een informatieve geschiedenisles is, maar niets is minder waar. Hoewel de eerste aflevering echt even inkomen is - juist omdat het zo'n complexe zaak is met zoveel namen en betrokkenen - loont het om hier even doorheen te komen. Als je eenmaal door hebt wie wie is en wat de context is van de zaak, wordt je per aflevering meegezogen in de rabbit hole van de deals tussen het OM en de kroongetuigen, Dino Soerel die levenslang vastzit door een twijfelachtige verklaring en zonder concreet bewijs, en de verslagenheid van de advocaten die niet wisten wat ze meemaakten.

Geen makkelijke kost op een doordeweekse avond na een lange werkdag, maar dat maakt het niet minder interessant of meeslepend. Hopelijk volgen er nog vele Nederlandse docu's die net zo kundig vergelijkbare zaken behandelen.