Recensie 'Leto'

In Leto (zomer) vertelt de Russische regisseur Kirill Serebrennikov het verhaal over de opkomst van rock-'n-roll in het Rusland van de jaren 80 van de vorige eeuw. Gebaseerd op de memoires van Natalia Naumenko (vrouw van Mikhail Naumenko) doet hij dit aan de hand van de levens van twee legendarische rockartiesten in Leningrad ten tijde van de laatste zomer voor de perestrojka: Viktor Tsoï en Mike (Mikhail) Naumenko.

Vrijheid

Mike is de charismatische leider van de rockband Zoopark, die regelmatig optreedt in de door de staat gereguleerde Rock Club. Geïnspireerd door de muziek van onder anderen Bob Dylan, Lou Reed, T. Rex en David Bowie vertaalt hij hun teksten en bewerkt deze naar de Russische cultuur en de sociale onderdrukkende realiteit in Leningrad. Viktor is een jonge muzikant, puur in zijn creativiteit en op zoek naar waardering van Mike. Die krijgt hij en Mike helpt hem om binnen te dringen in de rocktempel die onder strikte staatscensuur opereert. Hij verzint een naam voor Viktors band, zorgt voor introducties bij huisconcerten en regelt een studio-opname voor Viktors eerste album. Zelfs wanneer Mike's vrouw, in de film Natasha genoemd, bekent dat ze met Viktor wil zoenen, faciliteert Mike dit. Van beide mannen zijn de dromen en ideeën over muziek heel verschillend. Ze volgen ieder hun hart in complete artistieke vrijheid ondanks de druk van de staat, zoekend naar hun eigen – de enige mogelijke – stijl.

Zwart wit

De jaren 80-sfeer is sterk invoelbaar, onder andere omdat de film is opgenomen in zwart-wit. Volgens de regisseur is dit de enige manier om het verhaal van deze generatie te vertellen, daar het besef van kleur pas later in het Russische collectief bewustzijn binnendrong. Ook de muziek klinkt zeer authentiek; originele (gerestaureerde) instrumenten creëren het 'oude geluid' van zowel Zooparks als Viktor Tsoï's nummers. De uitvoering is aangepast aan de leefomstandigheden, instrumenten en stijl van optreden van de muzikanten in die tijd. Een grote rol hierin is weggelegd voor Roma Zver, die de rol speelt van Mike Naumenko. Hij is tevens songwriter, muzikant en vocalist van zijn eigen rockband Zveri, en heeft met zijn band verschillende soundtracks voor de film opgenomen. De rol van Mike is Zvers eerste filmrol, die hij uitermate sterk speelt.

Verrassend en grappig in de film zijn de scènes waarin verteller Skeptic onder luide muziek van onder andere Talking Heads en Iggy Pop met anarchistische teksten de boel opzweept. Figuranten gaan praten en zingen en toegevoegde animatie zorgt voor ludieke beelden.

Naast Zver, zetten Teo Yoo en Irina Starshenbaum prachtige personages neer. Yoo is perfect gecast als Viktor Tsoï, de voorman van de latere rockband Kino, die zijn imago cultiveerde naar Bruce Lee. Starshenbaum speelt de rol van Nastasja, een bewonderende echtgenote en verantwoordelijke, jonge moeder. Overtuigende representanten van de toenmalige jonge, Russische generatie: experimenterend met hun vrijheid, maar niet gespeend van respect en schuldbesef.