Interview: hoofdrolspelers Martijn Lakemeier & Jonas Smulders over Amazon-film 'De Oost'
De Oost (2020), de eerste Nederlandse Amazon Original-film over de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog in 1946, is vanaf volgende week te zien op de streamingdienst. Wij spraken hoofdrolspelers Martijn Lakemeier en Jonas Smulders over hun rol in de oorlogsfilm. Hoe is het om in zo'n historische film te spelen? En hoe was het voor Martijn om een hele nieuwe taal te leren? De jongens vertellen ons er alles over.
De Oost speelt zich af tijdens de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog in 1946. De jonge Nederlandse soldaat Johan (Oorlogswinter-ster Martijn Lakemeier) wordt samen met honderdduizend anderen uitgezonden om orde op zaken te stellen in Nederlands-Indië. Hij raakt in de ban van Westerling (Marwan Kenzari), een charismatische legerkapitein. Wanneer de oorlog escaleert en Westerling de bevolking steeds harder aanpakt, wordt de lijn tussen goed en kwaad voor Johan steeds vager. Ook staat zijn vriendschap met collegasoldaat en vriend Mattias (Jonas Smulders) op het spel.
In hoeverre is het belangrijk om je bij zo'n historisch verhaal te verdiepen in de stof? Hoe heb jij je bijvoorbeeld voorbereidt op je rol, Jonas?
Jonas: Wat ik vaak leuk vindt aan acteren is om een wereld in te duiken die niet van jou is. En voor deze film heb ik samen met Martijn en met de andere acteurs zeker wat literatuur gelezen over het onderwerp; maar er was ook een historicus betrokken bij de film, ook al in de voorbereiding. Met hem hebben we ook beeldmateriaal bekeken en hij heeft ons in Indonesië zelf een lezing gegeven over wie deze vrijwilligers zijn. Wie waren die jongens? Dit om een beeld te krijgen van de gasten die wij speelden. Dit kan echt wel belangrijk zijn, zeker als je zo'n historisch verhaal verteld. Je moet wel weten wat je aan het doen bent. En dat vind ik ook zo mooi aan deze film − dat vind ik eigenlijk de grootste kracht − dat de film het historische verhaal heel erg toegankelijk maakt voor een breder publiek.
Deze verhalen zoals in De Oost en deze geschiedenis leren wij niet op school in Nederland en met de film wordt er toch aandacht aan gegeven. Zorgt dit voor een extra dimensie voor jullie als acteurs?
Martijn: Zeker. Er zijn niet veel projecten waar je in terechtkomt waar zoveel stof is en zoveel literatuur is waar je je in kunt verdiepen. En dit is dan helemaal speciaal omdat dit niet per sé een algemene kennis is voor ons. Ik heb dit ook niet geleerd op school; al mijn leeftijdsgenoten hebben zich hier ook niet in verdiept. Als je er dan naar gaat zoeken, dan is er wel super veel informatie over te vinden. Je kan echt in die wereld duiken. En voor ons is het heel interessant om te leren hoe het leven voor zo'n militair daar van dag tot dag was.
Jonas: Het voelt heel erg bijzonder om hier onderdeel van te zijn. Ik voel mij wel echt trots dat ik heb meegewerkt aan deze film en ik hoop ook dat het veel gesprekken opent. Ik voel ook wel echt een soort maatschappelijke urgentie om deze film te maken; dat geeft wel iets extra's, wat ik nog niet eerder bij een ander project heb gevoeld.
De film zal ongetwijfeld veel gesprekken openen. Het nodigt de kijker enorm uit om na te denken of je iemand in je omgeving kent die daar is geweest. Hebben jullie in je persoonlijke omgeving eigenlijk een connectie met Indonesië?
Jonas: Mijn overgrootopa was tandarts in Soerabaja. Maar heel veel weet ik daar eigenlijk niet over. Hij heeft er niet veel over gesproken. Misschien deed hij ook wel andere dingen dan alleen tandheelkunde.
Martijn: Ik wist dat helemaal niet. Mijn overgrootvader werkte als administrateur op een plantage in Soerabaja. Misschien ging hij daar wel naar de tandarts, naar jouw overgrootopa. Dat kan bijna niet anders!
Martijn, jij hebt voor de film Indonesisch moeten leren. Ging je dat makkelijk af? Hoe is het om zoiets te moeten leren voor een film?
Martijn: Dat was best wel taai, maar wel heel leuk. Ik heb veel Indonesische lessen gehad en vanaf het begin alles ook grammaticaal moeten leren. Uiteindelijk was het niet het doel om vloeiend Bahasa te kunnen spreken, maar om te weten wat ik zeg en om te kunnen spelen met de tekst.
Hoe was dit bij jou Jonas? Jouw personage spreekt vrijwel geen Bahasa, begreep jij net als je personage niet alles wat er werd gezegd op de set?
Jonas: Ik heb geen lessen Bahasa gehad, maar omdat er zo'n groot onderdeel van de crew Indonesisch was, heb ik zeker wat woordjes opgepikt. Echt Bahasa spreken zoals Martijn, was voor mij niet nodig.
De Oost gaat volgende week donderdag 13 mei in première op Amazon Prime Video. Hoe is het voor jullie om een film uit te laten komen op een streamingdienst?
Jonas: Het is heel tof dat Amazon deze film heeft opgepakt en dat dit de eerste Nederlandse Amazon Original is. Ik hoop zeker dat het daarmee het publiek bereikt die de film verdient. Ik hoop ook wel dat hij alsnog in de bioscoop terechtkomt, het is wel echt een bioscoopfilm. Het is bijna 2,5 uur cinema waar je naar zit te kijken, en die impact komt gewoon meer binnen op het grote doek. Maar we zitten natuurlijk in een transitie waarbij alles naar video on demand gaat, dus ik ben heel benieuwd.
De Oost is natuurlijk een oorlogsfilm en bevat daardoor ook de nodige heftige beelden voor de kijker. Wat was voor jullie de heftigste scène om op te nemen?
Jonas: De heftigste scènes die wij hebben moeten acteren, waren de scènes dat we de razzias uitvoerden in de dorpen. Dat was wel heel intens, omdat dat gewoon met de lokale bevolking daar werd opgenomen. Er waren veel figuranten die er aan meededen en daardoor kwam de werkelijkheid af en toe wel dichtbij. Dan besef je ook wel de urgentie van de film, wat er echt gebeurd is en hoe vreselijk zoiets kan zijn.
Wat zouden jullie tot slot de kijker willen meegeven?
Martijn: Kijk de film op een zo groot mogelijk scherm met zo goed mogelijk geluid! Ook is het misschien belangrijk om te zeggen dat dit verhaal niet een soort algemeen verhaal vertelt van de hele onafhankelijkheidsstrijd van Indonesië, maar echt is gericht op de speciale eenheid van Westerling. Het is vooral heel belangrijk om hierover te praten. Iedereen is op een bepaalde manier verbonden met Nederlands-Indië, ook al weet je dat soms niet. Dus ik hoop dat er ook in andere familie's het gesprek op gang wordt gebracht.
6.8
