Nadat Netflix afgelopen najaar werd aangeklaagd voor seksisme en feitelijke onjuistheden in hitserie The Queen's Gambit (2020), heeft de streamingdienst er alles aan gedaan om onder de rechtszaak uit te komen. Maar volgens de rechter is de klacht terecht en moet Netflix gewoon meewerken aan het proces.
De aanklacht kwam van de Georgische Nona Gaprindashvili, een van de beste schakers van de wereld in de jaren 70. Zij wordt genoemd in de laatste aflevering van de The Queen's Gambit in het commentaar van een schaakwedstrijd. In dat commentaar zitten een aantal fouten. Zo wordt de Georgische als Russisch bestempeld, wat nogal toondoof is met betrekking tot historische relatie tussen die twee landen. Daarnaast wordt gezegd dat Gaprindashvili nooit tegen mannen speelde, maar ook dat klopt niet. Gaprindashvili had talloze keren een man tegenover haar aan het schaakbord, en wist vaak te winnen ook. Ook van een hoop Russische mannen, en dat terwijl Russen zich in die periode superieur waanden over de Georgiërs.
Netflix dacht onder de aanklacht uit te kunnen komen, omdat The Queen's Gambit in de markt is gezet als een fictieve serie. Maar omdat Gaprindshvili wel echt bestaat, gaat de rechter niet mee in die redenering.
Het feit dat de serie een fictief werk was, vrijwaart Netflix niet van aansprakelijkheid voor laster als alle elementen van laster verder aanwezig zijn. De rechter kan niet negeren dat de serie wel degelijk verwijst naar echte mensen en echte gebeurtenissen.
Op het moment dat de schaakcommentator in The Queen's Gambit de onjuiste feiten over Gaprindashvili oplepeld, wordt er ook iemand in het publiek gefilmd die bijzonder veel op de Georgische schaakheldin lijkt. Dat was natuurlijk geen toeval. Ook daar refereert de rechter naar in haar uitspraak.
Door die gelijkenis van de actrice in het publiek wordt het voor Netflix-kijkers heel makkelijk om het fictieve personage te associëren met een echt persoon. En daarnaast, ongeacht of de kijkers Gaprindashvili al kenden, kunnen kijkers hebben geloofd dat de opmerking een van de historische feiten was die in de serie zijn verwerkt.
Gaprindashvili heeft om een juryrechtszaak gevraagd. Het is nog niet duidelijk of die ook zal plaatsvinden, of dat Netflix zal overgaan tot een schikking. Netflix heeft nog niet gereageerd.
8.6
