Recensie 'Adieu les cons'

Suze Trappet heeft in haar tienerjaren haar zoon moeten afstaan. Nu, decennia later, blijkt ze ongeneeslijk ziek en heeft ze nog maar één doel: haar zoon vinden. Iets wat in de huidige tijd van technologie zo gemakkelijk lijkt, blijkt toch vanwege bureaucratische regels een gevecht tegen de bierkaai. Als Suze haar kans schoon ziet, kidnapt ze ambtenaar Jean-Baptiste Cuchas, die toegang heeft tot de informatie die zij nodig heeft. Bij deze actie stuit zij ook op de blinde archiefmedewerker Serge Blin; hij is meer dan bereid om Suze te vergezellen. Het drietal begint aan een confronterende, grappige en niet altijd even handige zoektocht naar Suze's zoon.

Adieu les cons (2020) is geregisseerd door hoofdrolspeler Albert Dupontel. In 2013 begon hij al aan dit project, maar zette het tijdelijk opzij toen Au revoir là-haut (2017) op zijn pad kwam. In 2019 begonnen dan toch eindelijk de opnames van Adieu les cons. Dupontel en zijn team besteedden maar liefst acht maanden aan het perfectioneren van de vele speciale effecten in de film.

Innovatie?

Het verhaal op zich is vrij klassiek, het begin doet haast denken aan een aflevering van het tv-programma Spoorloos, maar er is meer. Het is ook een verhaal over hoe drie mensen, afgeschreven door een afstandelijk maatschappij die noch tijd noch ruimte voor ze heeft, betekenis proberen te geven aan hun leven. Suze is een kapster die lijdt aan een auto-immuunziekte. Haar niet al te geïnteresseerde huisarts doet dit af met de simpele conclusie dat het veroorzaakt wordt door het veelvuldig inademen van haarlak. Jean-Baptiste is een kundige, maar doorgeslagen ICT-er die de laan uitgestuurd wordt omdat hij te oud zou zijn en Serge, wiens carrière te gronde is gericht door politiegeweld, werkt noodgedwongen in een ondergronds archief. De film reflecteert op subtiele en komische wijze op een steeds absurder wordende maatschappij waarin men niet meer weet hoe met elkaar om te gaan. Veranderingen worden doorgevoerd slechts om te veranderen en niet om te verbeteren met als gevolg dat de bureaucratie die hoogtij viert, de maatschappij verlamt. Tot slot is er een kritische noot over het almaar groeiende politiegeweld dat aan het einde van de film tot zijn hoogtepunt komt.

Bijzondere creatie

Dupontel onderstreept op voortreffelijke wijze de absurditeit van onze maatschappij. Het geheel wordt uitgelicht door uitstekende acteerprestaties van de hoofdpersonen, het excellente camerawerk en de grafische uitvindingen van Dupontel. Een voorbeeld van de hoge cinematografische kwaliteit van de film is de scène waarin Suze een schijnbaar oneindige wenteltrap oploopt. Doordat de camera op haar gericht blijft, lijkt het alsof de wereld om haar heen draait en vervaagt, terwijl zij in focus blijft. Een mooi fysiek metafoor voor een onbegrijpelijke wereld die ons doet duizelen.

Dupontel belicht herkenbare situaties op een doortastende manier met als resultaat dat hij de lachers op de hand zal hebben. Voornamelijk satirefans zullen de film waarderen. Ben je dat echter niet, dan zal de herhaling van theatrale situaties en de daaruit geperste grappen mogelijk na een tijdje beginnen te vervelen. Misschien heeft Dupontel te veel kritiek op de maatschappij in één film willen stoppen. Adieu les cons spoort aan kritisch te blijven op ons gedrag, maar geeft tegelijkertijd een moment om achterover te leunen en te genieten zonder er te veel over na te denken.