Recensie 'Het Smelt'

In 2016 stond het vuistdikke Het Smelt van Lize Spit wekenlang bovenaan de bestsellerlijsten in België en Nederland. In ruim 500 pagina's sleurde Spit ons allemaal mee in een bloedstollend spannend en diepdroevig verhaal dat zich afspeelt op het Vlaamse platteland, waar hoofdpersoon Eva opgroeit. Het boek betekende de doorbraak van Spit (en van haar toen gloednieuwe uitgever Das Mag), en vanaf deze week draait de verfilming in de bioscoop.

Terug naar het dorp

We ontmoeten Eva in haar appartement in Brussel. Ze is inmiddels 26 en werkt als assistente van een fotograaf, maar verder komen we maar weinig over haar te weten. Ze is eenzaam, zoveel is duidelijk. Er is iets flink mis, maar we moeten een heel eind terug in de tijd om te ontdekken wat dat is. In de anderhalf uur die volgt, reizen we terug in de tijd naar het dorp Bovenmeer, waar de 13-jarige Eva samen met haar beste vrienden Tim en Laurens tijdens de zomervakantie de verveling verdrijft met zelfverzonnen spelletjes die steeds wilder worden en uiteindelijk volledig uit de hand lopen.

Sterke cast

De hoofdrol van Eva wordt gespeeld door Charlotte De Bruyne, en haar jongere versie door Rosa Marchant. De casting is goed en vooral Marchant speelt sterk. De jonge Eva is nog maar een kind, maar wordt door het alcoholisme van haar moeder, de afwezigheid van haar vader en het steeds vreemdere gedrag van haar beste vriend gedwongen om sneller op te groeien dan ze wil, wat Marchant goed weet te vatten. De regie van Het Smelt (2023) was in handen van Veerle Baetens, de Vlaamse actrice die met deze film laat zien dat ze ook de rol van regisseur prima aankan.

Geen eenvoudige verfilming

Maar makkelijk heeft Baetens het zichzelf niet gemaakt. De kracht van het boek zit hem deels in de lengte en de trage, mysterieuze en vooral zenuwslopende opbouw waar Spit zo goed in is. Een film leg je niet halverwege even weg om erover te peinzen voordat je verder kijkt, en daardoor gaat een deel van de sfeer van het originele verhaal verloren. Ondanks dat heeft de film nog steeds een sterk plot, dat gewoon met wat meer haast en minder subtiliteit voor ons wordt uitgevouwen. Het maakt niet uit als je het verhaal al kent, want Baetens weet alsnog te boeien en onder je huid te kruipen.

Het Smelt gaat over opgroeien en uitvogelen wie je bent, over vrouw zijn in een wereld vol vrouwenhaters, over verraad, vriendschap en teruggaan naar de plek waar je opgroeide, maar de film draait vooral over de gruwelen van de vroege puberteit en de pijn die mensen elkaar aandoen, bedoeld of onbedoeld. Het is een zware, pijnlijke film die geen kijker ongemoeid zal laten, al zal hij voor sommige kijkers absoluut te heftig en expliciet zijn. Een plezierige wegkijker is het allerminst, maar indrukwekkend zeker.