Recensie 'On the Basis of Sex'

Het is september 1956 en het nieuwe collegejaar begint op Harvard Law School. Ruth Bader Ginsburg begint haar studie en is een van de negen vrouwen tussen de 500 mannelijke eerstejaars. Er zijn geen damestoiletten, docenten negeren haar tijdens de colleges en haar rol als echtgenote en moeder krijgt continu meer aandacht dan haar studieprestaties. Maar de koppige Ruth laat niet over zich heen lopen.

Ginsburg ziet kansen die geen enkele man in pak voor mogelijk had gehouden, grijpt deze met beide handen aan en gaat alle weerstand met opgeheven hoofd te lijf. Ze wordt advocaat, soit. Maar makkelijk gaat dat niet. Na een succesvol afgeronde studie, waarin ze een tijdje dubbele colleges volgde om haar zieke man te helpen en op zowel Harvard als Colombia de beste van haar klas werd, blijkt het toch erg lastig om aan een baan te komen. Ze zou te emotioneel zijn. De echtgenotes van de mannelijke medewerkers zouden jaloers zijn. Ze zou niet genoeg tijd hebben om serieus te werken omdat ze thuis twee kinderen heeft. Deze tegenslagen doen haar uiteindelijk op Rutgers Law School belanden, waar ze lesgeeft over genderongelijkheid in de Amerikaanse wet. Ze kent de wetten van binnen en van buiten en geeft deze kennis door aan een nieuwe generatie enthousiaste en diverse groep studenten. De drift om iets structureels te veranderen aan het systeem groeit, en samen met haar man gaat ze als Ginsberg & Ginsberg het gevecht aan.

On the Basis of Sex is erg gericht op het idee van familie, en Ruth is dit ondanks haar activisme ook. Ze focust zich tegelijkertijd op haar carrière en weet dit te balanceren. Ondanks de vele afwijzingen die ze krijgt, op basis van haar sekse, zien we nooit echt de pijnlijke, lelijke kant van de medaille. De film heeft een waas van optimisme over zich heen, en de strijd voor seksegelijkheid lijkt een spannend spel te worden waarin we allemaal juichen voor Ruth, en stiekem wel weten dat ze zal gaan winnen, dat kan niet anders.

Bovendien is de film een prachtgeheel. De beelden zijn indrukwekkend, alle details zijn tot in de puntjes uitgewerkt en kloppen met de tijdgeest van de jaren 60 en 70. De hedendaagse muziek eronder doet niet af aan de geloofwaardigheid, maar versterkt het gevoel van herkenning die menig (vrouwelijk) kijker zal voelen. Uiterlijk valt er niks op de film aan te merken. Alles is zeer gelikt, en de vrouwen in de film zien er constant piekfijn uit. Nergens vormen zich kreukels, ondanks alle ellende en haat die ze over zich heen krijgen. De urgentie die Ruth moest voelen komt hierdoor maar deels over. En dat is jammer, want het is een immer relevant thema.

De constante stroom van seksistische uitingen in de film wordt belachelijk gemaakt en gepresenteerd als zeer ouderwets – wat natuurlijk precies is wat ze zijn, maar ze zijn ook pijnlijk herkenbaar. De hedendaagse realiteit zit er nog vol mee, en dat zou je na het kijken van deze film wel eens kunnen vergeten. On the Basis of Sex is een viering van de emancipatie en presenteert het als een heugelijk evenement uit de geschiedenis, terwijl die emancipatie nog verre van af is. Desondanks is het een aanrader: kijk deze film en laat je inspireren door deze ontzagwekkende vrouw en haar levenswerk!