Recensie 'Along the Way'

Een camera wordt wiebelig geïnstalleerd in een zanderige tent en een meisje in een blauwe hoofddoek kijkt in de lens. Ze vraagt aan de persoon achter de camera wat ze aan het doen is. "Opnames voorbereiden," is het antwoord. Ze verschijnt nu zelf ook in beeld, met rode hoofddoek en een net zo stralende lach. Dit zijn de Iraans-Afghaanse tweelingzussen Nahid en Malihe, en ze hebben een verhaal te vertellen.

De tent waar de twee zussen in zitten, staat in het beruchte vluchtelingenkamp Moria op Lesbos. Daar ontmoette de Nederlandse regisseur Mijke de Jong de tweeling toen ze er vrijwilligerswerk deed. Ze werd geraakt door hun verhaal én door hun verteltalent, en besloot met ze samen te werken voor de gefictionaliseerde dramafilm Along the Way (2022). Daarin spelen de meiden de rollen van Zahra en Fatima, een tweeling met een verhaal dat erg dichtbij de realiteit ligt.

Op elkaar aangewezen

Na de korte introductie in het tentenkamp, gaan we terug naar Turkije. We zien hoe Zahra en Fatima samen met hun moeder, zusjes en nog een heleboel andere vluchtelingen door mensensmokkelaars door de bergen worden geloodst. Dat moet allemaal in het geheim gebeuren, want de grenswacht ligt altijd op de loer. Als er plotseling paniek uitbreekt, moet ze zich verbergen en raken de zussen iedereen kwijt. Ook als de rust is wedergekeerd blijken ze opeens nog maar met zijn tweeën te zijn. Vanaf nu is de missie van de meiden duidelijk: binnenkomen in Fort Europa en hun familie terugvinden.

In Along the Way spelen de twee zussen dus zelf hun eigen verhaal na. Ook alle andere acteurs en figuranten in de film zijn vluchtelingen. Een groot deel van hen zit op dit moment nog steeds ergens in een kamp, af te wachten wat hun lot zal worden. Dat geeft het verhaal absoluut een extra laag, en bovendien zit er behoorlijk wat talent in al deze acteerdebutanten. De fictionele delen in de film worden afgewisseld met beelden uit het tentenkamp, waar verschillende jonge vrouwen voor de camera verschijnen en hun eigen aangrijpende verhaal vertellen.

Vlot maar rommelig verhaal

Het navertelde deel van de film heeft een behoorlijk hoog tempo. Het verhaal dendert door en slaat af en toe wat cruciale onderdelen over. Daardoor lijken alle gebeurtenissen nogal vlot te verlopen, terwijl we tegelijkertijd ook uitgelegd krijgen dat dit alles bij elkaar zo'n vijf jaar duurde en dat de tocht van de meiden vooral voor een groot deel bestond uit wachten, wachten en wachten.

Het is logisch dat niet alle details van de moeilijke, zware reis van de zussen de film hebben gehaald, maar de film voelt een beetje alsof hij nog niet helemaal af is. Sommige scènes ontbreken nog, andere hadden misschien beter nog een keer herzien kunnen worden en hier en daar zijn er wat stijlbreuken en gekke overgangen. Dat alles kan een symbolische keuze zijn, het past immers bij de huidige situatie van Nahid en Malihe, maar het doet vooral slordig aan.

Along the Way vertelt een indrukwekkend verhaal over twee bijzonder sterke, charismatische en getalenteerde meiden die ondanks onwaarschijnlijk veel tegenslagen nog steeds hoop houden en dromen van een studie aan een filmschool in Nederland. Je kan na het zien van deze film niet anders dan voor ze duimen.