Recensie 'Krigen'

Na de goed ontvangen en beklemmende films R en Kapringen komt de Deense regisseur Tobias Lindholm nu met het indringende Krigen - genomineerd voor een Oscar voor beste niet-Engelstalige film - een Afghanistan-oorlogsdrama met als centraal thema: schuld en boete. De vraag is hoe ver je mag gaan in oorlogstijd. Zijn de beslissingen die genomen moeten worden nog wel menselijk?

We volgen de Deense commandant Claus Michael Pedersen, gespeeld door Pilou Asbaek (die overigens ook in de vorige twee films van Lindholm de hoofdrol vertolkte), die met zijn mannen de stabiliteit in Afghanistan probeert te behouden. De moraal van de mannen hooghouden en ze veilig thuisbrengen is zijn taak. In Denemarken volgen we Maria (Tuva Novotny), de vrouw van Claus, die zich met drie kleine kinderen moet zien te redden. Wanneer Claus in gevecht met de Taliban samen met een zwaargewonde soldaat geïsoleerd raakt, neemt hij de beslissing om het gebied te laten bombarderen zodat de reddingshelikopter sneller ter plaatse kan zijn. Ze weten veilig uit het gebied te komen en de soldaat overleeft. Maar als een paar dagen later de lichamen worden gevonden van elf Afghaanse vrouwen en kinderen, wordt Michael beschuldigd van een oorlogsmisdaad. Van het ene op het andere moment is hij verwikkeld in een rechtszaak en een strijd om te overleven en zijn familie te behouden.

Akte 1

Krigen is eigenlijk onderverdeeld in twee aktes. In de eerste akte zien we vooral de strijd van de commandant en zijn mannen. En onder welke moeilijke maar ook gevaarlijke omstandigheden zij hun werk moeten uitvoeren. Lindholm laat schokkende beelden van oorlog zien en dat ontnuchtert meteen de zin of onzin van oorlog. Ook zien we wat er vooraf gaat aan de fatale beslissing van Pedersen en waar die op gebaseerd is. Dat is een belangrijk moment in de film waarop ook de kijker zijn eigen morele kompas zal moeten aanspreken. Anderzijds zien we de strubbelingen waar Maria mee te maken heeft. Het feit dat er zolang geen vaderfiguur in het gezin is, heeft zijn weerslag op de kinderen en verklaart ook het losgeslagen en rebelse karakter van hen. Lindholm laat ook dat aspect feilloos zien. We zijn er getuige van dat Pedersen en zijn gezin klem komen te zitten in de politieke molen van wetten en regels. Asbaek speelt dat mooi ingetogen, maar we zien tegelijkertijd zijn vastberadenheid als wel zijn hulpeloosheid.

Akte 2

In het tweede gedeelte van de film zitten we vooral in de rechtbank in Denemarken en draait de vraag om de goedkeuring die Pedersen gaf aan het bombardement. Wist hij zeker dat in het gebombardeerde compound de vijand zat en waar is dat op gebaseerd? De audio- en videobeelden laten namelijk een heel ander beeld zien. Heeft Pedersen wel juist gehandeld? En is hij schuldig of onschuldig? De illusies van een nette oorlog worden steen voor steen afgebroken. En komt de onvermijdelijke vraag: hoe ver mag je gaan in oorlogstijd? Zijn taak als commandant is duidelijk en daar heeft hij naar gehandeld. Zijn wil om te overleven en zijn familie te behouden is zowaar nog duidelijker en groter, maar tegen welke prijs? Het is aan de kijker om daar zelf een oordeel over te vellen en dat is niet eenvoudig.