Recensie 'La última tierra'

De Paraguayaanse regisseur Pablo Lamar werkte vijf jaar lang aan zijn debuutfilm La última tierra. De film volgt een etmaal waarin de dood van een vrouw en de rouw van een man centraal staan. De film is helaas tergend langzaam en er gebeurt ontzettend weinig.

Amancio (Ramón del Río) en Evangelina (Vera Valdez Barreto) wonen samen op een afgelegen heuvel in het woud ergens in Latijns-Amerika. Wat ze daar precies doen is onbekend en doet er niet toe. De vrouw ligt namelijk op sterven. Op deze bijzondere avond staat Amancio haar bij. Om haar een laatste maaltijd te kunnen geven, kauwt hij het eten en voedt hij haar door het voedsel via zijn mond over te geven. Als de dag aanbreekt, blaast Evangelina haar laatste adem uit. Nu hij helemaal alleen is, is het aan Amancio om haar te begraven.

Fotografisch

Het resultaat is een, met opzet, ontzettend langzame film. De shots voelen soms zelfs aan als fotografische beelden. Op het moment dat Evangelina sterft, vervaagt het scherm heel langzaam tot een verblindende witte leegte. Het geeft een vermoeden van dood gaan en de leegte die daarop volgt.

Vanaf het begin stelt Lamar het concentratievermogen van de kijker op de proef. Het duurt ontzettend, misschien wel te, lang voordat de karakters geïntroduceerd worden. De film begint met een shot van een gebogen man die je in het kaarslicht hoort kauwen. Pas na tien minuten besef je dat Amancio niet alleen is en wordt zijn vrouw geïntroduceerd. Dit tempo verandert niet het vervolg van de film.

Er gebeurt zo ontzettend weinig. De kijker zit soms minutenlang naar statische en dialoogloze shots te kijken waarin de man de rituelen uitvoert die horen bij het verwerken van de dood van zijn vrouw. Maar het is een uitdaging voor de kijker om de film te begrijpen. De regisseur geeft zo weinig handvatten, dat het vaak onduidelijk is wat er gebeurt. Als de man zijn spatel in de grond zet, ga je ervan uit dat hij een graf aan het graven is. Maar je weet nooit zeker wat er gebeurt.

Geen dialoog of muziek

Opvallend is ook de manier waarop Lamar omgaat met geluid. De film bevat namelijk geen dialogen en muziek. De regisseur wekt een suggestie van de omgeving door omgevingsgeluiden uit de natuur duidelijk naar voren te laten komen. Je hoort alleen het geluid van tsjirpende krekels en vogels, klotsend water of het geritsel van de bladeren. Dit draagt er niet aan bij dat je als kijker op het puntje van stoel zit, integendeel.

Het moet gezegd dat de regisseur de verschillende elementen uit de natuur prachtig in beeld brengt. We zien hoe de man zich onder een waterval wast, met een schop een graf graaft en hout hakt. Vuur komt meerdere keren terug in de vorm van kaarslicht, een kampvuur en wanneer Amancio zijn vrouw verbrandt.

De beelden zijn gedetailleerd en fotografisch prachtig. Maar de film is zo tergend langzaam en er gebeurt zo weinig, dat een doorspoelknop soms geen overbodige functie zou zijn. Nee, dit is geen film die je verwacht als je een avondje naar de bioscoop gaat. Het is eerder een film die vertoond wordt op festivals voor experimentele cinema of die je verwacht aan te treffen als je voet zet in een kunstgalerij.