Recensie 'Live by Night'

Na zijn drie eerdere successen, waaronder een Oscar voor beste film voor Argo, doet regisseur Ben Affleck met Live by Night opnieuw een gooi naar de Academy Awards. Het zal er naar alle waarschijnlijkheid niet inzitten voor hem deze keer, want dit gelikt ogende gangsterverhaal mist vuurkracht.

Een man boven de wet

Nadat hij vele medesoldaten heeft zien sterven tijdens de Eerste Wereldoorlog, zweert Joe Coughlin (Ben Affleck) één ding: hij is voorgoed klaar met het opvolgen van bevelen. Gedurende de daaropvolgende tien jaar leeft uitgerekend hij, de zoon van een gerespecteerde adjunct-inspecteur (Brendan Gleeson), buiten de wet als bankrover in Boston. Dan treden er complicaties op in de vorm van de schone maar spijkerharde Emma Gould (Sienna Miller), die niet alleen Joe's liefje is maar ook die van Ierse maffiabaas Albert White (Robert Glenister). Het is een explosieve situatie en wanneer de bom barst, is Joe gedwongen zijn enige regel te breken – om White te dwarsbomen kan hij niet anders dan werken voor diens Italiaanse concurrent Maso Pescatore (Remo Girone).

Bostonse boekverfilming

Naast zijn plaats in de regiestoel en de hoofdrol die Affleck zichzelf heeft toebedeeld, bewerkte hij ook zelf het scenario gebaseerd op het gelijknamige boek van Dennis Lehane, die in 2013 een Edgar Award won voor beste roman van het jaar. De mannen smeedden een band door hun beider Bostonse achtergrond en gedeelde interesse in goede verhalen. Het is Afflecks tweede samenwerking met Lehane, wiens boek Gone, Baby, Gone ook bronmateriaal was voor Afflecks goed ontvangen gelijknamige debuut. Het scenario is dan ook verreweg een van de grootste pluspunten, waarin een vlot verhaal kan rekenen op scherpe dialogen vol poëtische oneliners die worden geleverd door een absolute sterrencast met onder meer Zoe Saldana, Chris Messina en Elle Fanning. De inmiddels bijna onvermijdelijke voice-over die meekomt met een boekverfilming is gelukkig spaarzaam en niet in storende mate aanwezig. De crossmediale vertaling had echter wat meer aanpassingen mogen zien, met als belangrijkste punt de laatste akte, die meerdere scènes eerder had kunnen stoppen om een oversentimenteel einde te voorkomen.

De brave gangster

Eveneens goed uitgevoerd zijn de sets en kostuumontwerpen. Afflecks versie van het droogsleggingstijdperk staat bol van fedoradragende gangsters, achtervolgingen in klassieke automobiles en prachtig geklede vrouwen. Daar ligt echter ook de crux – het geheel is té gepolijst, té lieflijk. Hoewel Live by Night zeker wat geweld te bieden heeft, blijven echte wreedheden gespaard. Het is metaforisch voor Coughlin, die, zoals meermalen benadrukt wordt, te goed is voor het gangsterleven. Zijn gevoel van ethiek drijft hem ertoe de noodzakelijke bruutheid niet te ontpoppen. Wanneer hij in de onvermijdelijke neerwaartse spiraal terechtkomt die past bij de klassieke gangsterfilm, blijkt Affleck de regisseur niet in staat om Affleck de acteur zover te krijgen het hiervoor benodigde emotionele bereik aan de dag te leggen. Zijn complexiteit als persoon bestaat uit periferische suggestie, en niet uit acteerwerk. Affleck blijft in de plooi als een van de vele mooie plaatjes die Live by Night te bieden heeft, en bovendien blijkt het met dat nachtleven wel mee te vallen; hij leeft vooral bij dag.