Recensie 'The Homesman'

Tommy Lee Jones regisseert en speelt de hoofdrol in The Homesman. Hij doorkruist samen met Hillary Swank het onherbergzame Westen om drie vrouwen naar een gesticht in Iowa te brengen. De hardvochtigheid en isolatie van deze wereld zou iedereen tot waanzin drijven.

Het personage dat Tommy Lee Jones speelt in The Homesman geeft niet graag zijn naam prijs, maar als je aandringt wil hij best wat verzinnen. In dit geval wordt het 'George Briggs'. George stapt de film binnen als een tekenfilmfiguur. Met lang ondergoed aan en zijn gezicht vol roet strompelt hij naar buiten door een deur die zojuist uit zijn hengsels is geblazen. Hij had dit huisje gekraakt omdat het volgens hem door de eigenaar verlaten is, maar daar zijn diens dorpsgenoten het niet mee eens. Met een staaf dynamiet door de schoorsteen jagen ze hem naar buiten en voeren ze hem af. Dit is het wetteloze Nebraska van 1854.

Dorre vlakte

Gezeten op zijn paard, met een strop om zijn nek en zijn handen gekneveld, treft Mary Bee Cuddy (Hilary Swank) de jammerende George aan. Cuddy is in alles de tegenpool van Briggs. Dodelijk serieus bekijkt ze de wereld om zich heen met een achterdochtige frons tussen haar wenkbrauwen. Ze werkt hard, ploegt haar land, kookt voor haar buren en probeert hier een eigen bestaan op te bouwen, ver van haar familie aan de Oostkust. Maar ze mist de muziek, ze mist de bomen. Er is helemaal niets op deze dorre vlakte, behalve hardvochtige mannen die haar niet dociel en aantrekkelijk genoeg vinden om met haar te trouwen.

Nuttige reisgenoot

Als de lokale predikant (John Lithgow, zoals altijd een fijne aanwezigheid op het scherm) een vrijwilliger zoekt om drie vrouwen naar Iowa te brengen, die tot krankzinnigheid zijn gedreven door de ontberingen in deze nederzetting, biedt Mary Bee zich aan. Als ze vervolgens George Briggs met een strop om zijn nek aantreft, ziet ze in deze doelloze sukkel een nuttige reisgenoot. En hoe hard die ook zijn best doet om vooral voor zichzelf te zorgen, hij kan toch niet voorkomen dat hij zich in de loop van hun tocht - terwijl de beschaafde wereld dichterbij komt en de winter langzaam overgaat in lente - verantwoordelijk gaat voelen voor deze vrouwen.

Is The Homesman een western? Regisseur Tommy Lee Jones durft het niet te zeggen, want hij "weet niet wat een western is". Met zijn paarden, lasso's, pistolen en zelfs indianen voldoet de film in ieder geval aan een aantal belangrijke vormvereisten. Maar de meeste westerns spelen zich in een latere periode af. Het Westen dat Cuddy en Briggs doorkruisen is nog leeg. Alleen de dapperste – of meest wanhopige – pioniers hebben zich in dit meedogenloze landschap gevestigd. Het camerawerk van Rodrigo Prieto benadrukt die isolatie, met eindeloze horizonten vol leegte. Af en toe worden we verrast door een moment van schoonheid: Cuddy zittend in een goudgeel korenveld, of in een beekje de voeten wassend van de drie apathische vrouwen. De barmhartigheid die dat laatste beeld uitdrukt kan echter niet verhullen dat ook voor Cuddy tijdens deze tocht de waanzin niet ver weg is.