Recensie 'Alcarràs'

Alcarràs (2022) is misschien wel de meest actuele film die nu in de filmhuizen gaat draaien. In een tijd van boerenprotesten, het klimaatverdrag en een aan het veranderende plattelands- en boerenleven, geeft deze film een mooi inkijkje in een voor ons niet alledaags leven. Daarmee won de film ook nog eens de Gouden Beer op het filmfestival van Berlijn.

Geschenk

Het Spaanse gezin Solé krijgt het zwaar te verduren als blijkt dat de oorspronkelijke eigenaar van het land zijn perzikboomgaard en het huis terug wil. Opa zoekt nog naarstig naar papieren om aan te tonen dat de gaard en het huis een vriendendienst zijn geweest. De dementerende opa kreeg het land ooit als geschenk, als dank voor het onderdak bieden aan de eigenaar en zijn familie ten tijde van de Spaanse burgeroorlog. In werkelijkheid ligt het gecompliceerder dan dat en voor het einde van de zomer moeten ze het land opgeven. De zoon van de oude eigenaar wil het land gaan gebruiken als zonnepanelenpark.

Dat gezin bestaat uit opa's, oma's, ooms en tantes, neefjes en nichtjes; ook komen er regelmatig andere kinderen spelen en lopen er veel dieren rond. Om te laten voelen hoe het is om als gezin onthecht te worden van huis en haard, zien we in de openingsscène spelende kinderen in een oude, versleten auto en doen ze alsof het een ruimteschip is. In een aanstekelijk enthousiasme zien de we de jongste kinderen overtuigend koers maken naar een onbekende planeet. Niet veel later wordt diezelfde auto het land afgetakeld om plaats te maken voor de zonnepanelen.

Levensverhaal

Regisseur Carla Simón vertelt in feite haar eigen levensverhaal. Ze is zelf opgegroeid in Alcarràs, het plaatsje uit de gelijknamige titel, tussen de perzikbomen en familie. Het was haar jeugd. Ze doet dit aan de hand van kleine observaties. De dagelijkse handelingen. De film is ontzettend knap gecast want deze acteurs bij elkaar, ook non-professioneel, voelen aan als een echte grote familie. De film combineert zowel een politiek als economisch thema – de tijd van authentieke landbouw maakt plaats voor massa-industrie. Kleine boeren en telers worden in het nauw gedreven door kunstmatig lage prijzen. De hele landbouw wordt zo om zeep geholpen - als wel een intiem familiedrama: van samenzijn, elkaar helpen, hard werken tot kleine ergernissen en ruzies die volledig uit de hand lopen.

Eén van de meest ontroerende momenten in de film, is als de de opa samen met zijn kleindochter een Spaans lied van weleer zingt. Voor heel even is de familie weer bij elkaar en zijn de zorgen vergeten. Simón is een groot talent en weet een nostalgische tedere film te maken. Ze haalt alles uit haar acteurs en toont zich een echte acteurs-regisseur, maar op narratief gebied valt er nog wel wat te winnen. De film voelt, deels door de alledaagse handelingen, iets te fragmentarisch aan waardoor het verhaal en de boodschap net niet krachtig genoeg uit de verf komen. Los daarvan is dit een wonderschone film die zo zonnig en kleurig is – met prachtig geschoten camerawerk – dat je er ondanks de dreiging toch vrolijk van wordt en die zowel je hart als je hoofd beroerd.