Recensie 'Quand on a 17 ans'

Kenners van het oeuvre van de Franse regisseur André Téchiné (1943) weten dat hij in zijn films het thema van de onvervulde homoseksuele liefde nooit geschuwd heeft, ook niet in een tijd toen dat in de mainstream cinema nog geenszins gebruikelijk was. Films als Les témoins (2007), Les roseaux sauvages (1994) en J’embrasse pas (1991) getuigen daarvan.

Klasgenoten

Ook in zijn nieuwste film, Quand on a 17 ans (Wanneer je 17 bent), begin dit jaar in première op het festival van Berlijn, speelt het homoseksuele verlangen een overheersende rol. In een naar de verschillende trimesters van een schooljaar onderverdeeld aantal hoofdstukken treffen we op een lyceum in de Franse Pyreneeën de beide leerlingen Thomas en Damien aan. Kennelijk koesteren ze een diepe afkeer ten opzichte van elkaar. In het begin zien we Damien (Kacey Mottet Klein, na Keeper uit 2015 opnieuw overtuigend acterend) een gedicht van Arthur Rimbaud voor de klas declameren. Op de terugweg naar zijn bank laat de onderuitgezakte Thomas (de debuterende, meest zwijgende half Kongolese Corentin Fila) Damien genadeloos struikelen zodat deze, tot hilariteit van de klasgenoten, languit op de vloer beland.

Alleen in de sneeuw

Bij de opening van de film zien we de geadopteerde Thomas alleen in een immens sneeuwlandschap, prachtig gefilmd door de zeer bekwame, meestal uit de hand draaiende cameraman Julien Hirsch. Even later zien we Thomas in de bus naar school. Hij is een trotse, maar kwetsbare eenling, die contact met anderen zoveel mogelijk schuwt. En het liefst hard aan het werk is op de afgelegen boerderij van zijn ouders. Daar ligt zijn moeder ziek in bed, waar ze bezocht wordt door de moeder van Damien, die arts is. Dat zal de levens van de beide jongens onherroepelijk aan elkaar binden.

Samenwonen

De moeder van Damien, Marianne (Sandrine Kiberlain), biedt aan Thomas in huis te nemen. Dat zal de moeder van Thomas, wier ziekte een onverwachte zwangerschap blijkt te zijn, ontlasten. Thomas is zo ook dichter bij school. Marianne blijkt niet uitsluitend uit moederliefde te hebben gehandeld. Ze noemt Thomas al eens ‘een mooie jongen’, en in een latere scène ontwaakt ze plotseling uit een verwarrende, zeer erotische droom. Haar man Nathan (Alexis Loret) is piloot bij het Franse leger en zit in het Midden Oosten. Dit alles ontwikkelt zich vanuit een knap gecomponeerd scenario, vol van psychologische diepgang. Die helderheid is het resultaat van de nauwe samenwerking tussen Téchiné en gelauwerd scenarioschrijfster Céline Sciamma (Water Lillies), wier specialiteit juist gelegen is op het gebied van jongeren en seksuele identiteit. De goed gekozen muziek op de achtergrond, zowel Frans als Afrikaans, helpt hierbij ook steeds uiting te geven aan het innerlijk van de hoofdpersonen.

Kwetsbaarheid

Langzaam ontdooit de verhouding tussen de beide jongens, synchroon lopend met de zomer die zich heeft aangekondigd. Als zich ten slotte een groot drama voltrekt in de levens van Damien en zijn moeder, blijkt Thomas daar vol medegevoel op te reageren. De groeiende obsessie van Damien met Thomas wordt door de laatste ook steeds minder bruusk afgewezen. De opmerkelijk expliciet gefilmde scène tegen het einde toont de jongens dan in zowel stoere competitie als aandoenlijke kwetsbaarheid. Want het leven kan erg ingewikkeld zijn, wanneer je 17 bent.