Recensie 'Captain Fantastic'

Ouder of niet, iedereen worstelt met - of begrijpt in ieder geval - de vraag hoe je het best kinderen kan opvoeden. Captain Fantastic - nee, niet de zoveelste superheldenfilm - is een krachtige 'dramedy' die de spanningen tussen verschillende opvoedingsstijlen toont en dit doet zonder de personages uit het oog te verliezen, zonder de film in een passief hoorcollege te veranderen.

Into the wild

Ben (Viggo Mortensen) leeft met zijn zes kinderen in de eindeloze wouden van de Amerikaanse Pacific Northwest, ver verwijderd van de 'beschaving' en diens corrumperende kapitalisme en mateloos consumptiegedrag. Bens vrouw Leslie is enkele maanden geleden opgenomen in een psychiatrische inrichting vanwege een bipolaire stoornis en heeft onlangs zelfmoord gepleegd. Bens schoonvader houdt hem vanwege diens levensstijl eigenlijk verantwoordelijk voor de dood van zijn dochter en dreigt hem te arresteren als hij bij de begrafenis aanwezig is. Na enige twijfel besluiten Ben en de kinderen toch naar de grote stad te gaan om de begrafenis bij te wonen. De reis zorgt wel voor culturele shocks voor de kinderen en Ben wordt geconfronteerd met de vraag of zijn idealen wel zo ideaal zijn voor de kinderen.

Anti-establishment

De culturele en sociale spanningen tussen Bens levenswijze en 'de rest van Amerika' staan centraal. Captain Fantastic opent met het dagelijks leven van Ben en zijn kinderen: de oudste zoon slacht een hert en eet het hart ter plekke op, als 'overgangsritueel' naar volwassenheid. Elke dag lezen ze boeken over talloze onderwerpen, ze vieren geen kerst maar Noam Chomsky-Dag, 's middags doen ze oefeningen zoals bergbeklimmen en 's avonds spelen ze muziek. Ben behandelt zijn kinderen als jongvolwassenen en beantwoordt al hun vragen eerlijk. Niet iedereen zal het natuurlijk hiermee eens zijn en dat maakt de film voor de kijker ook zo'n gedurfde ervaring. Is Bens liefdevolle maar rigide opvoedingsstijl wel ideaal? De kinderen zijn lichamelijk en mentaal hun leeftijdsgenoten ver vooruit, maar door hun totale isolatie hebben ze geen sociale vaardigheden kunnen ontwikkelen. De oudste zoon vertelt Ben ook dat hij - ondanks het lezen van boeken - toch eigenlijk 'niets weet'.

Fenomenale Viggo

Te midden van al deze culturele clashes torent Mortensens acteerwerk boven alles en iedereen uit. Alle zes kinderen leveren sterke acteerprestaties (indrukwekkend aangezien dat nog wel eens mis kan gaan met kindacteurs), maar het is Mortensen die de aandacht van de kijker naar zich toe trekt. Hij belichaamt alle aspecten van Ben, de vader, de echtgenoot, de filosoof, de maatschappijcriticus. Het is een complexe rol en Mortensens acteerprestatie zou hem zomaar zijn tweede Oscarnominatie kunnen opleveren, maar dat zal helaas uiteindelijk meer van het succes van de film afhangen.

Captain Fantastic is een levendige film met sterke scènes en nog sterker acteerwerk. Regisseur Matt Ross weet met zijn tweede film de complexe thematiek niet altijd even goed uit te werken en zijn stick it to the man-attitude is ook niet bepaald subtiel. Dit wordt echter gecompenseerd door de uitbundige sfeer en de wijze waarop Ross ingaat op de vele problemen bij kinderopvoeding in - of buiten - de samenleving.