Recensie 'Denial'

Misschien vermoedde je bij Denial al dat dit 'de zoveelste' Holocaustfilm zou zijn, na spraakmakende films als Schindler's List en Son of Saul. Think again. Dit waargebeurde verhaal gaat eigenlijk niet zozeer over de Holocaust zelf, maar toont de fascinerende en baanbrekende rechtszaak tegen de ontkenning van de Holocaust.

Irving v Penguin Books

De Amerikaanse historicus Deborah Lipstadt (Rachel Weisz) en haar uitgever Penguin worden in 1996 aangeklaagd wegens laster door controversiële historicus en Holocaustontkenner David Irving (Timothy Spall). Hij beweert dat haar 'oneerlijke' aantijgingen in haar boek zijn carrière negatief hebben beïnvloed. Omdat hij haar vanuit Engeland aanklaagt, ligt de bewijslast niet bij hem maar bij Lipstadt. Nu moet zij met haar advocatenteam – waaronder Richard Rampton (Tom Wilkinson) en Anthony Julius (Andrew Scott) – bewijzen dat hij met opzet de feiten heeft verdraaid in zijn boeken. Dan is haar kritiek op hem dus terecht en is er natuurlijk geen sprake van laster.

Courtroom drama

Verfrissend in Denial is het gebrek aan melodrama en bravado in de rechtszaal. Geen emotionele monologen, maar heldere feiten. Weisz is overtuigend, maar ook Spall, Scott en met name Wilkinson acteren sterk. Wilkinson blinkt vooral uit wanneer hij Irving flink aan het ondervragen is. Hier staat tegenover dat de film in andere opzichten iets te clichématig kan zijn, zoals de slaapverwekkende openingsscènes van Deborah's docentenleven. Wat betreft de Holocaust blijft regisseur Mick Jackson (The Bodyguard) eerbiedig, zoals bij het bezoek aan Auschwitz, maar de film is helaas niet helemaal gevrijwaard van effectbejag. Het casten van Spall, niet bepaald de knapste Brit, als Irving is bijvoorbeeld iets te voor de hand liggend en doet denken aan het oude cliché dat het uiterlijk van slechteriken net zo 'aantrekkelijk' is als hun innerlijk.

Waarheid en feiten

Maar terug naar de echte kracht van de film, waarheid en feiten. Deborah's advocatenteam besluit dat zij en Auschwitz-overlevenden niet zullen getuigen, want dan werk je de tactieken van de theatrale Irving alleen maar in de hand. Zodra Irving de kans krijgt vraagtekens te zetten bij de Holocaust, geef je hem eigenlijk al gelijk en dat willen Deborah en co juist voorkomen. Deborah moet zichzelf dus wegcijferen ("a real act of self-denial") en denken aan het winnen van de rechtszaak. De zo relevante boodschap hier is dus niet, 'vermijd de persoon met voor jou onacceptabele meningen', maar 'ga op een intelligente manier de strijd aan'. Hoezo relevant? Kijk maar naar Trump. Zoveel mensen – met name democraten – vonden het beneden alle peil om serieus op Trump in te gaan, hem afserveren als een egocentrische onverlaat zou voldoende zijn…en op 8 november kregen ze de rekening gepresenteerd. Waren zij in staat tot "real acts of self-denial"? Long story short: Denial is niet de beste film in zijn genre, maar met z'n beknopte informatieve stijl en zo'n relevante boodschap maak je veel goed.