Recensie 'Rising Phoenix'

"Bij de Olympische Spelen worden helden gecreëerd, maar bij de Paralympische Spelen komen de helden," begint Xavi Gonzalez (CEO International Paralympic Committee 2004 tot 2019). Collega's raden hem sterk af betrokken te raken bij de Paralympisch Spelen, want "het is geen echte sport." In de documentaire Rising Phoenix wordt het tegenovergestelde bevestigd en krijgt de kijker door middel van indrukwekkende verhalen te zien hoe sterk invalide sporters zijn en met welke tegenslagen en vooroordelen zij te maken krijgen.

Van tweederangsburger naar volwaardig persoon

Rising Phoenix vertelt het verhaal van de oorsprong van de Paralympische Spelen, negen invalide sporters en de hoogte- en dieptepunten van enkele Paralympische Spelen met een focus op Rio de Janeiro (2016). De Paralympische Spelen waren een idee van neuroloog Sir Ludwig Guttman. Hij was in de Tweede Wereldoorlog zelf als tweederangsburger behandeld, aangezien hij joods is. Hij was daarom van mening dat invalide sporters de kans moesten krijgen om mee te doen aan de Olympische Spelen. De Paralympische Spelen werden in het leven geroepen om te laten zien dat invalide mensen meer kunnen dan gedacht wordt en hierdoor hoop te geven aan bijvoorbeeld ouders met invalide kinderen.

Geen medelijden, maar inspiratie

In de documentaire komen negen sporters aan het woord. Zij hebben vaak op jonge leeftijd al veel moeten doorstaan. Zo vertelt een schermster dat zij haar ledematen door meningitis is verloren, een atlete met open rug dat zij opgroeide in een Russisch weeshuis zonder rolstoel en een sprinter dat hij zijn been verloor in de Burundese burgeroorlog. Echter, ondanks het moeilijke begin van hun leven hebben de sporters nu succes, omdat zij geen medelijden kregen van hun familie. Een boogschutter zonder armen vertelt dat zijn vader hem in de boom liet zitten, nadat hij erin was geklommen. Na 45 minuten klom hij toch zelfstandig naar beneden en voelde dit als een overwinning. De sporters willen daarom niet bekend staan om hun zielige verhaal, maar juist om hun volharding en gedrevenheid. De cinematografie van de documentaire versterkt deze boodschap door de sporters in shots verweven door hun interview als krachtige Griekse standbeelden te tonen.

Breken van het stigma

Naast de oorsprong en persoonlijke verhalen worden ook enkele hoogte- en dieptepunten belicht. Zoals het weigeren van Rusland om de Paralympische Spelen te organiseren in 1980, waardoor ze in Arnhem werden gehouden. Ook wordt er ingezoomd op de organisatie van de Spelen in Rio de Janeiro, waarbij het budget voor de Paralympische Spelen reeds was gebruikt voor de Olympische Spelen. Hierdoor konden de Paralympische Spelen bijna niet doorgaan en droeg de organisatie de indirecte boodschap naar de Paralympische sporters uit dat zij niet belangrijk genoeg waren, ondanks dat zij net zo hard hadden getraind als de valide sporters. De documentaire laat hiermee zien dat invalide sporters nu nog steeds als tweederangsburgers beschouwd worden. Het belang van de Paralympische Spelen wordt hierdoor benadrukt, omdat het zien van de sportprestaties de vooroordelen doen opheffen. Helaas zijn de Olympische en Paralympische Spelen uitgesteld, maar gelukkig draagt deze indrukwekkende documentaire bij aan het veranderen van het perspectief van valide mensen. De invalide sporters roepen namelijk geen medelijden op, maar dienen als inspiratie voor iedereen.