Recensie 'Diplomatie'

Diplomatie is een film met als 'hoofdpersoon' de stad Parijs, weerloos en mogelijk doel van volledige vernietiging, zoals bevolen door Hitler. Bij aanvang van de film nog gehuld in nachtelijke duisternis, maar naar mate de hoop toeneemt dat het vonnis niet zal worden volstrekt, door steeds meer licht omgeven. Tot in de oogstrelende beelden aan het eind de liefdesverklaring van de regisseur aan de stad zich volop openbaart.

Alleen al vanwege de formidabele acteursprestaties zou iedereen deze film moeten gaan zien. Maar ook de openingsbeelden zijn al direct heel indrukwekkend en zetten de toon voor de rest van Diplomatie: het door de nazi's totaal verwoeste Warschau, in originele zwart-wit documentairebeelden.

Radio-uitzending

Op de soundtrack horen we een radioverslaggever in 1944 aankondigen welke steden in de veroverde gebieden aangesloten zijn bij de Groot Duitse Omroep, en vervolgens dat de vermaarde dirigent Wilhelm Furtwängler de 7e Symfonie van Beethoven zal dirigeren. De combinatie van die hoogstaande, menslievende klanken met de gruwelijke beelden van het aan puin geschoten Warschau blijven feitelijk de rest van de film in je achterhoofd hangen. Als een zwaard van Damocles dat daarmee mogelijk óók boven Parijs hangt. Dit effect wordt nog versterkt door de montage met beelden van de Zweedse diplomaat Nordling, die in nachtelijk Parijs bezorgd op weg is naar het hoofdkwartier van de Duitse Kommandantur in het chique hotel La Meurice op 24 augustus 1944.

We weten natuurlijk allemaal hoe het is afgelopen: Parijs heeft niet het lot van Warschau getroffen, maar hoe dat precies in z'n werk is gegaan, dáárover gaat deze film.

Topregisseur

Dat Volker Schlöndorff (1939) een voortreffelijk regisseur is, gelauwerd voor onvergetelijke films als Der Junge Törless (1966), Die Blechtrommel (1979) en Death of a Salesman (1985), maakt hij in Diplomatie opnieuw méér dan duidelijk. Hij is vooral ook altijd een uitstekende acteursregisseur, die bovendien een zeer gelukkige hand van casting heeft, waardoor de hoofdrollen altijd bezet worden door topacteurs die alle nuances weten te halen uit perfect geschreven scenario's.

Karakterstrijd

In Diplomatie wordt de Duitse commandant van Parijs, Dietrich von Choltitz, gespeeld door Niels Arestrup, op even indrukwekkende wijze vertolkt als de Corsicaanse maffia-baas in de gevangenis enkele jaren geleden in Un Prophète (Jacques Audiard, 2009). Zijn grote tegenspeler, de Zweedse consul Raoul Nordling, aan wie we in feite het behoud van Parijs te danken hebben, wordt niet minder overtuigend gespeeld door André Dussolier (Le fabuleux destin d’Amélie Poulain), en het feit dat ze allebei ook al in het gelijknamige theaterstuk Diplomatie van Cyril Gely tegenover elkaar stonden zal ongetwijfeld hebben bijgedragen aan de levensechtheid van dit Kammerspiel voor twee heren die op alle mogelijke manieren aan elkaar gewaagd zijn. Het leidt tot een soms adembenemende psychologische krachtmeting tussen twee enorme persoonlijkheden.

Kunstwerk

Curieus is het tenslotte nog, te bedenken dat het door een 16e-eeuwse Duitse prent met daarop 'Het Offer van Abraham' veroorzaakt werd, dat Nordling bij zijn pleidooi in de kamer van de commandant om Parijs niet op te blazen een perfect instrument in handen kreeg. Choltitz had grote angst voor de Sippenhaft. Bij officieren die niet gehoorzaamden aan bevelen van Hitler kwam de Gestapo de familie wegslepen naar het concentratiekamp. De afbeelding komt heel terloops langs, maar blijkt van essentieel belang geweest te zijn.