Recensie 'The Imitation Game'

Na de thriller Headhunters (2011) waren de verwachtingen hooggespannen voor de Noorse regisseur Morten Tyldum. Hij weet de verwachtingen waar te maken met zijn Engelstalige filmdebuut door een ontroerende en spannende film neer te zetten, bijgestaan door een altijd sterke Benedict Cumberbatch.

Enigma

Alan Turing (Benedict Cumberbatch) wordt gerekruteerd door het Engelse leger om samen met andere knappe koppen een Duitse code te kraken, Enigma. Zij breiden de groep uit door een ludieke advertentie in de krant. Door een kruiswoordpuzzel op te lossen kunnen de lezers een baan winnen bij de overheid. Zo ook Joan Clarke (Keira Knightley). Turing en Clarke raken goed bevriend en spenderen zelfs zoveel tijd met elkaar dat de kijker bijna aan het twijfelen wordt gebracht over de geaardheid van de homoseksuele Turing. Hierin hebben de schrijvers van het script wat artistieke vrijheid genomen met de historische accuraatheid. De relatie met Clarke is voor dramatisch effect stevig aangedikt. Anders was Alan te veel op zichzelf om voor de kijker nog identificeerbaar te zijn. Om de code te kraken wil Turing een computer maken, de eerste computer. Maar om dat voor elkaar te krijgen moet hij zijn mede-codebrekers overtuigen van de machine.

Turings levensloop

Op het eerste oog is de film het verhaal over het breken van een Duitse code, Enigma. Maar meer nog is het een film waarbij de Tweede Wereldoorlog een podium vormt waar een zwaarmoedig en grijpend drama wordt neergezet over Alan Turing. Twee van de drie verhaallijnen in de film hebben betrekking op het persoonlijke leven van Turing. De eerste gaat over de jeugd van Turing, hoe hij gefascineerd raakte door codes en de ontdekking van zijn seksuele geaardheid. Daarnaast probeert Turing tijdens de oorlog een Duitse code te breken. En dan is er nog een derde tijdlijn waar er na een inbraak in Turings huis bewijs aan het licht komt over Turings seksuele geaardheid. Hij wordt veroordeeld voor onfatsoenlijk gedrag en wordt chemisch gecastreerd.

Benedict Cumberbatch

In zijn ijzersterke vaste rol in de BBC-serie Sherlock kreeg Cumberbatch al te maken met het Enigmadilemma. MI5 kiest ervoor een aanslag door te laten gaan om zo terroristen niet te laten weten dat hun communicatiecode is gekraakt. Niet alleen de verhaallijnen tussen deze film en de serie komen overeen, maar ook het personage. Een geniaal, sociaal onhandig buitenbeentje dat zich bezighoudt met het oplossen van puzzels. Beide rollen speelt Cumberbatch met overtuiging en ondanks dat de twee rollen vlak naast elkaar liggen is er zelfs voor een vaste Sherlockkijker geen moment dat Turing verward kan worden met Holmes. Cumberbatch weet Turing neer te zetten als een veel fragieler personage dan Sherlock, ondanks alle overeenkomsten. Dit wordt nog eens benadrukt op het eind, wanneer hij bezoek krijgt van Knightley. Hij zit thuis aan de hormoontherapie en is zowel fysiek als mentaal een wrak. Het enige waar hij zijn tijd nog mee doorbrengt is zijn geliefde computer, Christopher, vernoemd naar zijn eerste liefde. Een genie dat miljoenen mensen redde van de dood kwijnt eenzaam en anoniem weg en beëindigt uiteindelijk zelfs zijn eigen leven. Deze film is een kleine bijdrage aan de erkenning die Turing al veel eerder had moeten krijgen.