Recensie 'Lucia de B.'

De beruchte gerechtelijke dwaling wordt meesterlijk in beeld gebracht door regisseur Paula van der Oest. Alles klopt in deze film, inclusief de indringende boodschap over de maatschappelijke krachten die dit soort fouten tot gevolg kunnen hebben.

We laten ons er graag op voorstaan in een relatief egalitair land te leven, waar de verschillen niet al te groot zijn en iedereen gelijke kansen heeft. Toch lopen er de nodige zichtbare en minder zichtbare scheidslijnen door Nederland. Meestal is dat niet erg. Maar soms kunnen die scheidslijnen een leven kapot maken. Lucia de B. vertelt het verhaal van een gerechtelijke dwaling die inmiddels algemeen bekend mag worden geacht. De verpleegster Lucia de Berk zat zes jaar lang onschuldig in de gevangenis na beschuldiging van moord op meerdere ziekenhuispatiënten, die uiteindelijk allemaal een natuurlijke dood bleken te zijn gestorven. Regisseur Paula van der Oest wil ons met deze film niet alleen de persoonlijke nachtmerrie van de hoofdpersoon laten herbeleven. Ze wil ons ook laten zien wat de maatschappelijke krachten zijn die zoiets kunnen laten gebeuren. Hoe mensen die in dezelfde kringen verkeren elkaar na gaan praten. Hoe we ons oordeel meteen klaar hebben over iemand met een achtergrond of levensstijl die niet de onze is.

Bestaande personen

Om deze tweede laag in de film aan te brengen, hebben Moniek Kramer en Tijs van Marle in hun scenario een aantal echt bestaande personen samengevoegd tot de fictieve Judith (Sallie Harmsen). Zij gaat vers uit de collegebanken aan de slag bij het Openbaar Ministerie en stort zich vol ijver op de zaak Lucia de B. Maar langzamerhand begint ze steeds meer ongerijmdheden te zien. Judith is het personage dat ons als kijker uitdaagt onze eigen vooringenomenheid onder ogen te zien.

Krachtige visie

Vanaf de eerste momenten van Lucia de B. is te zien hoe regisseur Van der Oest met haar internationaal gevormde stijl en krachtige visie de film boven de herkenbaarheid van plaatsen en namen uit tilt. We zien oer-Nederlandse kantoorruimtes, ziekenhuisgangen en huiskamers. Maar met het zorgvuldige production design van Harry Ammerlaan krijgen ze een nieuwe dimensie en werken ze mee aan het dragen van de thema's: de stijlvolle, maar kille grijze tinten in de kantoren van het Openbaar Ministerie versus de eenvoudige, persoonlijke spulletjes in het flatje van Lucia. Het is maar een voorbeeld van hoe volledig Van der Oest haar visie heeft doorgevoerd in alle aspecten van deze film: van de stemmige muziek van Adam Nordén tot het strakke camerawerk van Guido van Gennep en de levendige montage van Marcel Wijninga. Zelfs de kleding, ontworpen door Ellen Lens, vertelt ons iets over de ontwikkeling die een personage als Judith doormaakt. Het vormt een groot, harmonieus geheel zonder een enkele wanklank.

Lucia de B. schakelt vaardig tussen rechtbankdrama, gevangenisfilm en thriller, zonder ergens te lang te blijven hangen. Van der Oest heeft voor deze film de beschikking over een acteursensemble dat onder haar regie boven zichzelf uitstijgt, tot in de kleinere bijrollen toe. Ariane Schluter vormt in de centrale rol van Lucia een sterk span met Sallie Harmsens Judith. Het emotionele hart van de film zit in de brug die aarzelend geslagen wordt tussen deze twee vrouwen. Binnen de meesterlijke enscenering van Van der Oest is onderkoeld spel dan voldoende om daar een intense en aangrijpende kijkervaring van te maken.