Recensie 'Lone Survivor'

Lone Survivor is gebaseerd op het boek met dezelfde titel geschreven door Marcus Luttrell, een Amerikaanse Navy SEAL die deel uitmaakte van een groep van vier die het in 2005 in Afghanistan onverwachts moest opnemen tegen een overmacht aan Taliban strijders. Regisseur Peter Berg dient het verhaal rauw op, wat zowel de impact als de nuance ten goede komt.

Na een film met aliens gebaseerd op het bordspel Zeeslag die weinig potten kon breken aan de bioscoopkassa (Battleship) heeft Berg een meer reële bron gevonden voor de verhalen die hij wil vertellen over mannelijk kameraadschap en heldenmoed. Battleship had te lijden onder een onnodig lange en vervelende inleiding, een overdaad aan actiefilmclichés en natuurlijk een krankzinnig uitgangspunt. Lone Survivor heeft die problemen niet. Dit is een veel kalere, rauwere film. Na een korte inleiding, bedoeld om de sfeer van kameraadschap en gezonde competitie te schetsen tussen de Navy SEALs, stort Berg (die ook het scenario schreef) ons meteen in de missie van Luttrell (gespeeld door Mark Wahlberg) en zijn team. Hun doel is eigenlijk alleen het vaststellen van de locatie van een Al Qaida commandant, waarna een grotere troepenmacht hem gevangen kan nemen of uitschakelen. Maar het gaat al snel mis als hun uitkijkpost ontdekt wordt door een groepje schaapherders. In hun keuze over hoe ze moeten omgaan met deze onverwachte indringers ligt uiteindelijk de afloop van hun missie besloten. Zijn dit inderdaad ongewapende burgers die ze volgens de gevechtsregels moeten vrijlaten of zijn dit strijders die hun locatie zullen verraden en dus moeten worden uitgeschakeld?

Dilemma

Waar Luttrell in zijn boek tekeer gaat tegen de in zijn ogen te strakke gevechtsregels presenteert de film dit dilemma vrij zuiver. De kijker is op dat moment in feite embedded bij deze groep militairen en ziet hun afwegingen van binnenuit. Je kunt je inleven in de vraag wat de buitenwereld eigenlijk te maken heeft met wat er hier op deze afgelegen heuvelrug in Afghanistan gebeurt. Het besluit dat de mannen nemen pakt uiteindelijk niet goed uit.

Chaos

Wat volgt is adrenaline-cinema in optima forma, waar Berg duidelijk in zijn element is. Een team van vier tegen een overmacht. Het vuurgevecht begint nog vrij overzichtelijk maar je wordt als kijker hoe langer hoe meer meegezogen in de chaos. De explosies en het geweervuur onderbreken en overstemmen het geroep tussen de mannen. Ze worden geraakt, steeds verder in het nauw gedreven. De situatie wordt uitzichtloos. Je begint te begrijpen waarom de film opent met beelden van de extreme training die Navy SEALs moeten doorlopen. Dit is waar ze op worden voorbereid: tot het uiterste gaan om te overleven en je strijdmakkers niet in de steek laten. Het gevecht is nooit afgelopen, is het adagium.

Die militaire ethos is uiteraard wel iets waar je tegen moet kunnen als je deze film gaat zien, naast de nodige beelden van open wonden en een operatie zonder verdoving. Maar een reclamefilm voor het Amerikaanse leger – wat Battleship in feite was – is dit zeker niet. De titel geeft al een indruk van hoe verkeerd deze missie uiteindelijk afloopt. Natuurlijk, er is ook hier het moment dat de cavalerie binnenstormt. Maar er is tegen die tijd inmiddels zo veel mislukt, verloren en vernietigd dat je dit onmogelijk als een triomf kan zien.