Recensie 'L'avenir'

We zien wel vaker volwassen personages die na een crisis zichzelf moeten herontdekken. L'avenir, de vijfde film van de vijfendertigjarige Mia Hansen-Løve, weet dit lastige, invoelbare thema op een filosofische manier in beeld te brengen zonder het te ontdoen van de broodnodige humor.

C'est la vie

Het leven ziet er ogenschijnlijk goed uit voor Nathalie Chazeaux (fenomenale Isabelle Huppert). Ze is filosofiedocente aan een middelbare school in Parijs, is vijfentwintig jaar gelukkig getrouwd en heeft twee kinderen. Maar in het eerste halfuur van de film zien we Nathalie voortdurend gestrest, omdat er altijd wel een probleem is dat snel opgelost moet worden. Zijn het niet vergaderingen op haar werk, dan zijn het wel constante telefoontjes van haar seniele moeder. Ze beseft dat haar moeder waarschijnlijk naar een tehuis moet. Tel daarbij op dat haar man vertelt dat hij een ander heeft en het leven ziet er ineens niet meer zo rooskleurig uit voor Nathalie. Hoewel ze haar leven lang als docent praat over de levenslessen van beroemde filosofen, heeft al deze kennis haar niet kunnen voorbereiden op de crisis waarin ze zich nu bevindt.

Denken of leven?

Aan het contrast tussen Nathalies docentschap en haar levenscrisis merken we dat regisseur Hansen-Løve vooral geïnteresseerd is in de wisselwerking tussen filosofie en het echte leven. Vaak denken we dat een rijk intellectueel leven gelijk staat aan een gelukkig leven, maar aan Nathalies twijfels zien we dat dit niet per se het geval is. Hansen-Løve gebruikt in L'avenir vaak filosofie als een manier om met belangrijke gebeurtenissen om te gaan, zoals wanneer Nathalie uit de Pensées van Pascal leest tijdens de begrafenis van haar moeder. Filosofie kan je misschien helpen je situatie beter te begrijpen, maar het is geen allesomvattende gebruiksaanwijzing.

Dit klinkt waarschijnlijk als een film voor de 'denkers' onder ons, maar niets is minder waar. Hansen-Løve weet deze periode in Nathalies leven heel dynamisch en levendig in beeld te brengen. Alles voelt volkomen naturel en invoelbaar aan, maar ja…je hoeft de Fransen - aan wie we cinema verité te danken hebben - natuurlijk niet uit te leggen hoe je het dagelijks leven in beeld moet brengen. Hansen-Løve maakt goed gebruik van humor: wanneer Nathalie moet huilen in de bus ziet ze opeens haar man met zijn minnares en moet ondanks haar tranen lachen. Soms stapelen de tegenslagen zich zo op dat het 'bijna' komisch is.

Verandering

Het enige dat niet helemaal uit de verf komt, zijn de scènes in de radicale filosofische commune waar Nathalie soms heen reist vanwege haar goede contact met een ex-leerling daar. Omdat Nathalie vroeger een tijdje communist was, brengt deze commune haar weer in contact met haar jeugd, het besef dat het leven niet voorbij is en verandering mogelijk is. Maar wat Nathalie vooral lijkt te beseffen is dat ze zo'n radicale fase toch ontgroeid is. Je vraagt je als kijker daardoor af wat the point is van deze scènes.

Desondanks overheerst het gevoel dat in L'avenir een echt leven zich voor je ogen aan het voltrekken is. Ondanks de bedachtzame aard van dit zeer filosofische verhaal voelt de film dankzij Hansen-Løve nooit traag aan. En laten we Huppert niet vergeten. Descartes, een beroemde zeventiende-eeuwse filosoof, zei ooit dat een film met Isabelle Huppert automatisch de moeite waard is, dus die zal wel gelijk hebben…