Recensie 'Miele'

Irene helpt mensen die een einde aan hun leven willen maken. Als ze kerngezonde Grimaldi als patiënt krijgt, moet ze onder ogen zien dat het leven dat ze leidt zo niet door kan gaan. Miele is een mooie verkenning van een gevoelig thema.

"We mogen nooit in de toekomende tijd spreken," zegt Irene. "Ze moeten er niet aan herinnerd worden dat ons leven hierna gewoon doorgaat." Ze heeft het over haar patiënten. De mensen die ze, tegen een forse vergoeding, helpt om een einde aan hun leven te maken. Irene is geen arts. Ze opereert ze in het wettelijk vacuüm dat in Italië, net als in veel andere Europese landen, bestaat op het gebied van hulp bij zelfdoding. Bij gebrek aan regels heeft ze die zelf maar bepaald. Zoals die over de toekomende tijd.

Scheidingswand

Een van haar andere richtsnoeren is dat ze onzichtbaar wil zijn in haar werk, dat ze doet onder de naam Miele (Italiaans voor 'honing'). Maar ze schermt haar leven niet alleen af voor haar patiënten. Hetzelfde doet ze eigenlijk met haar vader, haar minnaar, en alle andere mensen in haar omgeving, die allemaal denken dat ze gewoon studeert. Toch dreigt de scheidingswand die Irene zo zorgvuldig heeft opgebouwd te bezwijken als ze Grimaldi als patiënt krijgt. Deze gepensioneerde ingenieur is kerngezond maar wil toch dood. Haar contact met Grimaldi dwingt Irene onder ogen te zien dat het leven dat ze leidt zo niet door kan gaan.

Moreel vraagstuk

Los van de vraag of dit soort clandestiene hulpverlening in Italië echt plaatsvindt is het een interessante kapstok om het thema euthanasie te verkennen. Het wordt dit keer eens niet belicht vanuit het perspectief van de patiënt – zoals bijvoorbeeld in Mar adentro – maar vanuit het perspectief van de hulpverlener. Wat Irene precies drijft om dit werk te doen blijft onduidelijk. Het zou puur voor het geld kunnen zijn. Het zou iets met het overlijden van haar moeder te maken kunnen hebben. We komen er niet achter. Irene's innerlijke leven blijft grotendeels verborgen achter het koele gelaat van actrice Jasmine Trinca, die de aandacht van de kijker goed weet vast te houden. We zien een jonge vrouw in eenzaamheid worstelen met een moreel vraagstuk dat boven haar macht ligt, waarop haar regels niet van toepassing zijn.

Mooie verkenning

Miele is het regiedebuut van Valeria Golino, die een matig succesvolle carrière als actrice in Hollywood achter de rug heeft (je herinnert je haar misschien als het vriendinnetje van Tom Cruise in Rain Man). Haar overstap naar de andere kant van de camera levert een mooie verkenning op van een gevoelig thema. Snel gesneden sequenties waarin we worden meegenomen in het dagelijks leven van Irene – bezeten zwemmend in het zeewater, onverschillig flirtend in een club – wisselt de regisseur af met langgerekte scènes waarin Miele nauwgezet haar werk doet als engel des doods.

Golino heeft zich duidelijk uitgeleefd in haar beeldcomposities en visuele motieven – waarschijnlijk onvermijdelijk in een regiedebuut – die niet allemaal even origineel zijn maar wel altijd aangenaam om naar te kijken. Ook het plot kent een paar voor de hand liggende ingrepen, maar de film wordt nergens voorspelbaar. Als portret van de praktijk rond euthanasie staat Miele vrij ver van de Nederlandse kijker af. Als zoektocht naar wat een leven zou moeten zijn is dit een veelbelovend debuut.