Recensie 'Les chevaliers blancs'

In 2007 werden zes leden van de Franse liefdadigheidsorganisatie L'Arche de Zoé (Zoé's Ark) opgepakt in Tsjaad. Onder valse voorwendselen was de NGO vertrokken naar het door een burgeroorlog geteisterd land met de intentie weeskinderen mee te nemen naar Frankrijk voor adoptie. De aanpak van de organisatie was van dubieuze moraliteit en er ontstond dan ook een behoorlijke controversie rondom dit verhaal. Klinkt interessant, niet waar?

Een waar verhaal

Het zijn de magische woorden die iedere kijker betoveren: "Gebaseerd op ware gebeurtenissen". Het verhaal van Zoé's Ark vormt het perfecte basismateriaal voor een spannende thriller met een ethisch-filosofische lading en het plot wordt dan ook geheel overgenomen. De NGO Move For Kids vertrekt naar Tsjaad op een reis gefinancierd door kandidaat-adoptieouders om oorlogswezen te "redden". Beperkt in tijd, geld en middelen staat de operatie flink onder druk en culturele verschillen bemoeilijken het proces. Het web van leugens dat men weeft in een poging om de kinderen mee te krijgen creëert steeds groter wordende ethische dilemma's. Toch blijkt het fascinerende bronmateriaal niet voldoende. Nergens gaat men echt de diepte in en de film weet zelfs emoties niet te raken.

Geen motivatie

Vincent Lindon (Pour Elle) speelt het hoofd van de organisatie, Jacques Arnault. Voor Arnault heiligt het doel alle middelen. Hij is volledig overtuigd van de rechtvaardigheid van de missie. Waarom? Dat wordt eigenlijk niet duidelijk. Geen enkel personage toont de kijker enige motivatie buiten de intrinsieke waarde van mensenlevens. Voor veel mensen is dit een gegeven, maar veel minder mensen brengt dit in actie. Het is dan ook onbegrijpelijk dat regisseur Joachim Lafosse (À perdre la raison) zijn personages geen persoonlijke motivatie geeft. Hierdoor blijft het verhaal afstandelijk.

De blanke helden

De titel van de film, de witte ridders, lijkt te verwijzen naar het heldencomplex van de blanke mens ten opzichte van de Afrikaanse bevolking en roept tevens veelzeggend het beeld op van sprookjesverhalen. De blanke "redders" gaan in hun "reddingspoging" volledig voorbij aan de lokale cultuur en gebruiken en de lokale bevolking wordt schaamteloos voorgelogen over het doel van de organisatie en het lot van de kinderen. Hoewel het personage van verslaggeefster Françoise (Valérie Donzelli, Main dans la main) nog enige kritische vragen stelt wordt elke discussie afgewend met opmerkingen als "dat zien we dan wel" en "er zijn belangrijkere zaken". Ook neemt haar personage nooit een standpunt en beroept zij zich steeds maar weer op haar positie als journalist waarmee ze elke verantwoordelijkheid van zich af schuift.

Chaos

Lafosse probeert continu de kijker te betrekken in de chaos van de situatie. De manier van filmen geeft de indruk van een geïmproviseerde documentaire, wat er precies aan de hand is wordt slechts zeer minimaal toegelicht en ook muziek wordt vrij minimaal ingezet, vaak met een abrupte stop. Ook het einde van de film is zeer abrupt en komt juist wanneer men hoopt dat er eindelijk enige spanning zal ontstaan. Het verhaal was veelbelovend, maar de film maakt het simpelweg niet waar. Men kan alleen maar hopen dat in de toekomst een geschikter persoon zich hieraan zal wagen.