Recensie 'Only the River Flows'

De Chinese regisseur Wei Shujun wordt gezien als een aanstormend talent in China. Jong en ambitieus. Na zijn twee eerdere films Striding Into the Wind (2020) en Ripples of Life (2021) komt hij nu met een noir-achtige politiethriller die zich in de jaren 90 afspeelt. Hij was met Only the River Flows (2023) genomineerd voor de Un Certain Regard op het filmfestival van Cannes van 2023.

Oma nummer vier

Aan het begin van de film wordt 'oma nummer vier' aan de rand van de rivier vermoord. We zien achter haar een groot mes maar niet de moord. Het is een verlaten gebied en er wordt al snel iemand aangemerkt als de dader. Het gaat om 'De Gek' die zoals de bijnaam al doet vermoeden, een verstandelijke beperking heeft. Detective Ma Zhe (Yilong Zhu) is met de zaak belast en brengt de verdachte naar het bureau. De zaak lijkt opgelost en de politie spoort hem aan de zaak snel op te lossen. 'Maar zo makkelijk kan de zaak toch niet zijn?', denkt Ma Zhe. En het laat hem niet meer los. In zijn zoektocht stuit hij onbedoeld op een affaire tussen twee poëzie-liefhebbers en op andere zaken. Als er dan ook nog meer doden vallen, is het mysterie compleet. Met een tijdelijk onderkomen in een verlaten bioscoop probeert hij de puzzelstukjes bij elkaar te krijgen. Maar zijn die er wel en is de verdachte niet gewoon de dader?

De regisseur heeft zich voor deze film laten baseren op het boek Mistakes by the River uit 2023 en de film verplaatst naar de jaren 90. Door op 16 millimeter te filmen en gebruik te maken van donkere kleding (zwarte leren jassen), het Chinese platteland en veel regen, weet hij een trefffend tijdsbeeld neer te zetten. Naast de moordzaak heeft Ma Zhe ook nog persoonlijke problemen aan zijn hoofd. Zo moet hij beslissen of hij het kind dat zijn vrouw verwacht laat opgroeien met een mogelijke beperking of niet.

Zowel verwarring voor de detective als voor de kijker

Wat we als kijker vooral zien en meemaken, is de verwarring in het hoofd van onze detective. Ziet hij spoken of is er daadwerkelijk meer aan de hand? Droom en realiteit lijken steeds meer in elkaar over te lopen en dat levert wel een aantal sterke scènes op waarin het medium film en filmcamera's een belangrijke rol spelen. Het is helaas niet genoeg om de aandacht van de kijker vast te houden en mee te laten gaan in het steeds complexer wordende verhaal. De film is mooi geschoten en het beeld is sfeervol. Het ademt het China van de jaren 90. Maar omdat de hoofdpersoon en alle lijntjes te kil en te afstandelijk blijven en de intrige juist niet spannender maar eerder saai wordt, is de uitkomst van de film dat het voor Chinese begrippen (de film is in thuisland China een grote hit) ongetwijfeld bevredigend is, maar voor Westerse begrippen toch enigszins teleurstellend.