Recensie 'Joyland'

Haider en zijn vrouw wonen samen met broer, schoonzus en de rest van de familie in een groot huis in Lahore. Aan het hoofd van de familie staat patriarch Saleem en hij regeert met ijzeren hand. Hij wacht met smart op de geboorte van een kleinzoon, die steeds een kleindochter blijkt te zijn. De werkloze Haider is ondertussen op zoek naar zijn eigen mannelijke rol in verhouding tot de familie en de rest van de wereld.

Joyland (2022) is de nieuwe film van Pakistaanse filmmaker Saim Sadiq en ging vorig jaar in première op het filmfestival van Cannes, waar hij de juryprijs Un Certain Regard won. Een van de producenten was niemand minder dan Nobelprijswinnaar Malala Yousafzai. De hoofdrollen in de film worden gespeeld door Alina Khan, Rasti Farooq, Ali Junejo, Sarwat Gilani en Salmaan Peerzada, die allemaal stuk voor stuk indrukwekkende en zeer verschillende personages naar het witte doek brengen. De naam Joyland doelt op het oudste pretpark van Lahore, een soort gigantische kermis waar ook theater- en dansvoorstellingen worden gehouden. Hoewel het grootste deel van de film zich in huis afspeelt, is de locatie cruciaal voor het plot.

Het theater in

Haider komt er namelijk terecht als hij op zoek gaat naar werk. Via een vriend hoort hij dat er bij het theater wel plek voor hem is. Over de precieze rol is hij onduidelijk, en als Haider aankomt blijkt waarom: hij moet auditie doen als erotisch achtergronddanser bij zangeres Babi, een semi-beroemde transvrouw die droomt van roem. Haider zit hier totaal niet op te wachten en laat dat duidelijk merken, maar draait bij als Madame Babi hem persoonlijk aanspreekt. Hij is onmiddellijk gefascineerd door haar, en vanaf dat moment verandert alles.

Topzwaar van thematiek

De patriarchale thuissituatie en de eer van de familie zorgen ervoor dat Haider eigenlijk geen woord loslaat over zijn nieuwe baan, maar verbergen blijkt ook lastig. Dit zorgt voor een enorme spanning tussen alle personages. Regisseur Sadiq weet die spanning uitstekend over te brengen en verweeft ondertussen verschillende grote thema's met het plot. Met Haider denken we na over masculiniteit, fysieke expressie en seksualiteit, zijn vrouw Mumtaz zet haar vraagtekens bij de vrouwelijkheid die er van haar verwacht wordt, de film duikt in familieverhoudingen en schijnt ook licht op de alomtegenwoordige transfobie in het land. Dat zijn veel verschillende zaken om in twee uur aan te kaarten, maar ze worden op indrukwekkend simpele wijze aan ons gepresenteerd. Niets wordt te veel voorgekauwd, Sadiq neemt ons mee in zijn onderzoekende werkwijze.

Dromen van een ander leven

Joyland gaat over kleine levens in een grote wereld, een wereld waarin iedereen wordt beperkt in zijn wensen en ook maar gewoon zijn best doet om er wat van te maken. De film is vergevend en behandelt alle personages met respect, ondanks het tragische plot. Het blijkt best lastig om je in te leven in de gesloten Haider, maar de rest van de karakters zijn fascinerend genoeg om je geboeid te houden, al is het verhaal hier en daar wel wat voorspelbaar. Joyland is een lieve, politieke film vol pijn en worsteling die je niet snel vergeet.