Recensie 'Noah'

Een spectaculaire bijbelverfilming met een sterke cast en een eigen invulling van de archetypische ark. Maar er is ook teleurstelling vanwege het ontbreken van een duidelijke handtekening door regisseur Darren Aronofsky.

Je zou Noah het beste kunnen bekijken zonder enige voorkennis. Zonder iets te weten van het eerdere werk van regisseur Darren Aronofsky en zonder beelden in je hoofd van Noach in een grote houten boot vol dieren. Als dat je zou lukken, krijg je een prima spektakelfilm te zien met in het middelpunt een sterke Russell Crowe als getormenteerd man met een loodzware opdracht van hogerhand, die hij moet zien te verzoenen met de verantwoordelijkheid die hij heeft voor zijn familie.

Boot met giraffen

Maar zo onbevangen zullen weinig kijkers zijn. Bijna iedereen heeft wel een beeld bij het verhaal van Noach, op zijn minst die boot met giraffen en olifanten. De verwachting die geijkte beelden te gaan zien, lost Darren Aronofsky hier bewust niet in. Ik denk dat hij daarmee de juiste keuze maakt. Het zou een kinderlijke sprookjessfeer oproepen die refereert aan strips en tekenfilms over deze bijbelse figuur. Aronofsky probeert voor deze film een rauwere werkelijkheid te creëren waarbinnen hij het verhaal van Noach kan vertellen. Hij plaatst daartoe een gezin waarmee we ons verwant kunnen voelen in een omgeving waar het bovennatuurlijke geaccepteerd wordt.

Reuzen van steen

Daarbij maakt de regisseur gewaagde keuzes. Zo geeft Aronofsky een eigen interpretatie van de Nephilim, het volk van reuzen dat kort wordt genoemd in het Oude Testament. In Noah zijn dit reuzen van steen geworden (met de stemmen van onder meer Nick Nolte en Frank Langella), die zich voortbewegen als een soort ED-209, de grote robot op twee poten uit RoboCop. Het vroeg in de film verschijnen van deze Watchers – zoals ze hier heten – zal onherroepelijk het moment zijn dat een deel van de kijkers Noah met een flinke korrel zout gaat nemen.

Op afstand

Die ingreep is de film echter niet fataal. Daarvoor zijn de beelden van de zondvloed en de ark (deels op schaal nagebouwd) te krachtig en is de cast te sterk. Zo verschijnt Anthony Hopkins in een vermakelijke rol als Metusalem, die naast een (heel) oude, wijze man ook een lieve overgrootvader blijkt te zijn. In de loop van Noah zullen wel vragen rijzen bij de kijkers die bekend zijn met het eerdere werk van Aronofsky. Want waar zien we de hand terug van de maker van The Wrestler en Black Swan? Zijn vorige twee films lieten ons op een weergaloze manier binnen in het lijf en de psyche van de hoofdpersonen. Hier blijven we erg op afstand van Noach. We zijn toeschouwers van zijn worsteling, geen deelnemers. De camera blijft verder weg en heeft hier vooral oog voor de grootschalige sets en de overweldigende speciale effecten.

Toch zijn er enkele visuele motieven die je als handtekening van Aronofsky zou kunnen zien, zoals de terugkerende flitsen van de slang, de appel die geplukt wordt in het Hof van Eden en Kaïn die zijn stok heft om Abel te doden. Deze elementen gebruikt de regisseur om het verhaal van Noach te verbinden met de strijd tussen wraak en genade die de mensheid tot in de moderne tijd kenmerkt. Maar voor het overige is dit vooral vaardig gemaakt Hollywood-spektakel.