Recensie 'Aznavour, le regard de Charles'

Wat begint als een antropologische verkenning, eindigt met een psychologische zoektocht naar identiteit waarbij zanger en liedjesschrijver Charles Aznavour teruggaat naar zijn oorsprong. Er komt veel voorbij in deze documentaire getiteld Aznavour, le regard de Charles (2019). Verschillende liefdes, zijn imposante muziekcarrière, enkele filmrollen en het overlijden van zijn oudste zoon. Dit alles wordt echter goed gedoceerd en de wijze levensvisie van Charles maakt deze documentaire compleet. Een aanrader voor iedereen die houdt van Franse levensliederen of daar kennis mee wil maken!

Charles Aznavour is het pseudoniem voor Chahnour Varinag Aznavourian. Als kind van Armeense immigranten en zichzelf bestempelend als te klein en te mager maar met een sterke wil, wist Charles als kind al dat hij een ster zou worden. In 1948 krijgt Charles van Édith Piaf een 16mm camera cadeau. Het is ontroerend om oude beelden te zien van Édith Piaf, Bernard Dimey en vele anderen. Een tijd die vervlogen is en niet meer terugkomt, maar in de harten van veel mensen blijft voortbestaan.

Het is interessant dat Charles vrijwel de gehele film becommentarieerd vanuit het perspectief van de kijker. De doordachte uitspraken annex levenslessen geven een krachtige lading. "Ik zie een menigte die zichzelf niet ziet. Uw ogen zijn op mij gericht. U zag mij, maar u weet misschien niet dat ik u zag. En dat laat me niet onberoerd." Als een oudere wijze man die je meeneemt op wereldreis, zijn wereldreis wel te verstaan.

"We maken allemaal deel uit van de wereld. We maken allemaal een andere melodie."

Er is in deze documentaire geen chronologische volgorde waardoor het voor de onoplettende kijker (als die er al is) het even puzzelen kan zijn waar je zit op de tijdslijn genaamd Charles Aznavour (1936-2018). De zwart-witbeelden met de korrelige structuur veranderen langzaam in een kleurrijk palet van mensen, culturen en de alles verbindende factor: liefde. Regisseur Marc di Domenico ontving in 2017 van Charles persoonlijk het filmmateriaal en heeft dit verwerkt tot een biografische documentaire. Een knappe prestatie!

Charles heeft zes kinderen, er worden er drie niet genoemd. Misschien was dit een privé wens en heeft Di Domenico hier rekening mee gehouden? Charles' oudste zoon Patrick sterft op 25-jarige leeftijd aan wat Charles 'een wervelwind van drugs' noemt. De dood van Patrick heeft een enorme impact op Charles: 'Hartje winter bij zonnig weer'. De muziekkeuze en montage zijn bij de aankondiging van Patricks dood indrukwekkend te noemen. We zien Charles' zeilboot op zee met onheilspellende muziek op de achtergrond. De wegvarende boot naar een andere wereld over de horizon vormt een mooie symboliek voor het heengaan van Patrick.

"Ik film juist om dichterbij te komen"

Er is één minpuntje, maar dat staat los van de film en de filmmakers. De ondertiteling valt bij een aantal opeenvolgende scènes weg tegen de achtergrond. En hoewel de beelden misschien voor zich spreken, kan dit een obstakel zijn voor de kijker die de Franse taal niet helemaal machtig is.

Armenië vormt een centraal thema: Charles' ouders zijn het land ontvlucht en destijds geëmigreerd naar Frankrijk. Charles vraagt zich hardop af hoe zijn leven eruit had gezien als zijn familie in Armenië was gebleven. Zijn Armeense afkomst vormt het begin- en sluitstuk van deze documentaire: de cirkel is rond. We krijgen nog wel een wijze les van oom Charles mee: 'Blijf nieuwsgierig naar het leven.' En dat geeft moed!