Recensie 'Apples'

Het is een angstaanjagend idee: ineens niet meer weten wie je bent en waar je bent. Dit verhaal speelt zich af in Griekenland waar volwassenen plotsklaps hun geheugen verliezen. We ontmoeten Aris (Aris Servetalis), ook hij weet niet meer wie hij is. In deze beklemmende wereld hebben artsen een programma ontwikkeld om mensen met geheugenverlies, zoals Aris, te integreren in de samenleving. Een nieuwe identiteit wordt opgebouwd door 'nieuwe' ervaringen.

We zien Aris zijn huis verlaten met een bos bloemen in zijn hand. In de bus valt hij in slaap. Als hij wakker wordt bij het eindpunt van de lijn, vraagt de buschauffeur wie hij is en waar hij naartoe wil. Aris weet niet wie hij is en hij heeft geen identiteitspapieren bij zich. Hij wordt afgevoerd naar een overvol ziekenhuis. Hier wordt hij gefotografeerd en krijgt hij een nummer. De samenleving lijkt in ieder geval gewend te zijn aan deze nationale cognitieve malaise. Dokter Anna (Anna Kalaitzidou) vertelt dat er voor mensen met geheugenverlies een programma is opgezet getiteld 'nieuwe identiteit'. Als kijker vermoedt je dat dit surrealistisch aandoende programma hoogstwaarschijnlijk een heel ander doel voor ogen heeft.

'Fotografisch geheugen'

Ogen zijn overigens cruciaal in het programma waar Aris zich voor aanmeldt. Hij krijgt een tijdelijke woning toegewezen inclusief cassetterecorder, polaroidcamera en fotoboek. Per post krijgt hij cassettebandjes toegestuurd met opdrachten. Deze opdrachten moet hij fotograferen met zichzelf op de foto. Op deze manier worden ervaringen opgebouwd. Kijkend in het fotoboek, zo is de veronderstelling, wordt een geheugen gecreëerd en ontstaat een nieuwe identiteit. Wat begint als onschuldige en komische opdrachten wordt echter steeds meer bizar.

Het geheugen en haar mysteries worden door cinematograaf Bartosz Swiniarski prachtig symbolisch in beeld gebracht. De polaroidfoto's die Aris maakt, hebben de typische afmetingen en kleuren die herinneren aan dit type foto's van decennia geleden. De afmetingen (4:3 frame) en korrelige celluloid textuur van polaroidfoto's worden toegepast op de gehele film. Dat geeft een gevoel van afstand en vervreemding, maar ook een vage notie van herkenning. Zoals mensen met geheugenverlies de wereld om hen heen ervaren.

Selectieve herinneringen

Het regiedebuut van Christos Nikou is gebaseerd op persoonlijke ervaringen. Zijn vader at vaak appels en had daar een reden voor. Deze reden komt in de film terug. Aris eet graag appels en veel. Als de groenteboer hem vertelt dat appels naast een effectieve invloed op de maag- en darmfuncties ook goed zijn voor het geheugen, gebeurt er iets opmerkelijks: Aris legt de appels terug en koopt sinaasappels. Wat wil hij vergeten en waarom?

Een van de mooiste scènes in Apples (2020) is de dansscène. Aris heeft een vrouw Anna (Sofia Georgovassili) ontmoet die een aantal foto's en een aantal stappen verder in het programma 'nieuwe identiteit' blijkt te zijn. Ze danst, lacht en geniet duidelijk van het leven. Wanneer Aris zelf begint te dansen, zien we een fascinerende transformatie: hij laat zich meevoeren op het ritme en verliest zichzelf in de voor hem bekende muziek. De herkenning van een klein stukje eigen identiteit is intrigerend verbeeld.

Het is jammer dat het beoordelingssysteem van films een maximum kent. Apples, een dramedy (een combinatie van drama en comedy), krijgt het hoogste aantal sterren. Deze recensent geeft er echter nog vier, weliswaar onzichtbare, sterren bij. Een film om niet te vergeten!