Recensie 'Ennio'

Ennio Morricone is de man die filmliefhebbers regelmatig horen, maar zelden zien; de man achter filmmuziek die zo tot de verbeelding spreekt dat de filmbeelden vrijwel een bijzaak worden. Morricones carrière duurde ruim 70 jaar en leverde meer dan 500 scores op. Ongetwijfeld zal zijn werk deel uitmaken van het cultureel erfgoed van de internationale filmwereld. Aan regisseur Giuseppe Tornatore de taak om dit leven vol triomf eindelijk te visualiseren in deze documentaire.

Componist, geen filmcomponist

De documentaire begint wat laag in energie met de jonge Morricone die opgroeit in Rome. Op aandringen van zijn vader studeert hij trompet, terwijl hij liever arts zou worden. Vader Morricone vindt dat trompettist in een band een goede en stabiele inkomstenbron is en misschien had hij wel een vooruitziende blik want toen vader ziek werd, verving zijn zoon hem in zijn band. Ondanks zijn drukke leven slaagt de jonge Morricone erin zijn studie aan het conservatorium in Rome af te ronden onder leiding van Goffredo Petrassi. Geïnspireerd door Igor Stravinsky arrangeert hij muziekstukken voor radio en televisie en werkt hij mee aan muziek voor films, maar krijgt pas erkenning hiervoor als zijn naam voor het eerst verschijnt op de aftiteling van Luciano Salces film Il federale (1961). Hoewel dit een belangrijk punt in zijn carrière was, zag Morricone zelf het arrangeren en componeren van muziek voor film en televisie niet als een noemenswaardige prestatie omdat het beroep filmcomponist amper erkenning kreeg van docenten en studiegenoten van het conservatorium.

Onvergetelijke (film)muziek

De archiefbeelden geven een levendige indruk van de wijze waarop Morricone muzikanten en zangers inspireert, hoe hij improviseert en experimenteert en willekeurige voorwerpen als instrument inzet. We zien zijn rommelige, maar toch geordende studeerkamer, zijn grote liefde Maria met wie hij 70 jaar getrouwd was en zijn passie voor het schaakspel. Daarnaast komen meerdere hoogtepunten in Morricones carrière aan bod. Zo praat hij over zijn succesvolle samenwerking met regisseur Sergio Leone waaruit onvergetelijke filmmuziek voortkwam zoals "Per un pugno di dollari" uit A Fistful of Dollars (1964) en "The Ecstacy of Gold" (The Good, the Bad and the Ugly (1966)). Hierna volgt een verandering in de sfeer van Morricones muziek en verandert ook het timbre van de documentaire. Morricones muziek werd, net zoals de films waarvoor hij schreef, serieuzer met dramatische stukken zoals "Cockeye's Song" (Once Upon a Time in America (1984)) en "Gabriel's Oboe" (The Mission (1986)).

Oscar in zicht

Voor de meeste kijkers zal vooral het eerste deel van de documentaire het herkenningspunt uit Morricones carrière zijn. Zodra dit chapiter van zijn carrière rond is, verliest de biografie dynamiek, komt de piek te vroeg en gaat de documentaire decrescendo. Morricone ging echter nog jaren door en had in ieder geval nog één hoogtepunt te goed: de Oscar. Dit beeldje waar veel filmmakers weinig om beweren te geven, bleef voor de componist lange tijd een gemis. Erkenning kreeg Morricone evengoed alom van zijn collega-componisten en filmmakers waaronder Clint Eastwood, Hans Zimmer, Bruce Springsteen en Quentin Tarantino, allen spreken vol lof over Morricone. Zijn muziek geeft films een bijzonder karakter en een treffende sfeer. Filmcomponist is geen vaag begrip meer, mede door Morricone is er nu volop erkenning en waardering voor dit beroep. Ennio (2021) is een aanrader voor filmmuziekliefhebbers en een muzikale verrassing voor eenieder die zich niet bewust is van de omvang van Morricones werk.