Recensie 'Ixcanul'

De Frans-Venezolaanse regisseur Jayro Bustamante komt met een film over tradities, culturen en het groenere gras aan de overkant. Een verhaal over een familie die een bestaan probeert te leiden op een koffieplantage in hartje Venezuela.

Maria, gespeeld door Maria Mercedes Coroy, woont met haar ouders op een koffieplantage. Haar leven op het platteland is simpel en is voor Maria al helemaal uitgestippeld. Voor Maria staat een gearrangeerd huwelijk te wachten met Ignacio (Justo Lorenzo). Ignacio is een, voor Maria en familie, welgestelde man met een managementfunctie op de plantage. Maria ziet de voordelen van het uitgestippelde bestaan, maar kan het niet laten om te denken aan een leven in Amerika. Samen met Pepe (Marvin Coroy) dagdroomt zij over het leven in de Verenigde Staten. Op een avond wacht Maria Pepe op. Van de resulterende nachtelijke escapade wordt Maria zwanger. Wanneer de gemeenschap er achter komt wordt de familie buitengesloten.

Introductie

In de allereerste minuten van de film zien we Maria die samen met haar moeder twee varkens in een hok drijft om hen te laten paren. De twee hebben echter geen zin, maar als oplossing reikt moeder haar een fles rum aan. Allebei de varkens worden dronken gevoerd en worden bronstig. Maria kijkt een tijdje naar het schouwspel. Een voorbode voor het gearrangeerde huwelijk dat Maria te wachten staat?

Rust

Regisseur Jayro Bustamante kiest voor zijn film Ixcanul rustige, soms langzame maar nooit storende, trage beelden. De kijker krijgt rustig de tijd om te wennen aan de omgeving, de mensen en sfeer. Naast een goede compositie zijn de beelden van de omgeving een genot voor het oog.

Culture clash

Centraal in het verhaal staat de verhouding tussen traditie en moderne tijd. Het verschijnen van een auto in de film na 45 minuten voelt onnatuurlijk aan tussen de traditionele kleding, minimale hutjes en gearrangeerde huwelijken van de drie kwartier daarvoor. Maria en haar familie komen uit de Kaqchikel-stam. Een oude Mayastam die erg trots is op hun gebruiken. Maria’s dagdromen over de moderne stad houdt zij dan ook voor zichzelf. De stam leeft nog in het verleden maar worden steeds meer geconfronteerd met de moderniteit van de grote steden en de Spaanssprekende bevolking. Maria staat een beslissing te wachten: kiest zij voor de traditie en familie of gaat ze naar de stad, de moderne cultuur.

Talent

Alcohol vloeit rijkelijk in de omgeving en al helemaal in de dorpsbar. In een single shot van vijf minuten zien we Maria in haar eentje aan de zijkant van de bar lopen, wachtend op Pepe die zichzelf binnen aan het bezatten is. Nadat hij buiten heeft staan plassen zien we Maria langzaam op hem afstappen. Het shot dat kort daarvoor nog romantisch werd beleefd verandert in een voyeuristisch aanvoelende scène. De kijker kijkt om het hoekje van de bar mee met de ontmaagding en bezwangering van Maria. Door de kieren in het hout van de bar zien we de bezoekers nog drinken. Dat lijkt Bustamante wel vaker te doen, het gebruiken van hetzelfde shot om twee (vaak tegengestelde) emoties bij de kijker op te roepen, een blijk van talent voor de beginnend regisseur.

Een strijd tussen tradities en moderniteit, verschillende culturen, ouder en kind en dromen versus realiteit. Oogstrelende beelden met een strak script maken dit niet alleen een aanrader maar een must-see.