Recensie 'Cloud Atlas'

Het groots verfilmde epos van David Mitchell’s boek Cloud Atlas (2004) voelt als een drugstrip door zijn kakofonie aan beeld, geluid, personages, wisselende decors en verhaallijnen. Toch is het de makers gelukt om er een mooi samenhangende symfonie van te maken die een onuitwisbare indruk achter laat en die na doet denken over levensvragen als reïncarnatie.

Regisseur Tom Tykwer had al eens eerder een onverfilmbaar boek (Perfume: the story of a murderer, 2006) voor zijn rekening genomen en vanwege dat geslaagde project hebben de broers Andy en Lana Wachowski (The Matrix, 1999, 2003) hem gevraagd om samen de zes verhaallijnen uit het boek op een fantastische manier in beeld om te zetten. Zelden wordt de filmliefhebber zo gevoed als door deze verschillende maar met elkaar verweven vertellingen die de kijker voortstuwen door tijd en genre. Elke verhaallijn heeft zijn eigen stijl, tijdsbeeld, van de negentiende naar de tweeëntwintigste eeuw. Hierdoor ontstaan er op zichzelf staande films die diverse filmgenres vertegenwoordigen; van een avontuurlijk reisverslag, hilarische liefdesbrieven, via een ijzige thriller en kolderieke geschiedenis, naar beangstigende sciencefiction en een post apocalyptisch scenario.

Metamorfoses

Voor iedere verhaallijn zijn steeds dezelfde acteurs gebruikt om personages van soms zelfs een ander ras en/of geslacht te vertolken. Zo spelen de belangrijkste acteurs (Tom Hanks, Halle Berry, Susan Sarandon, Hugh Grant en Jim Broadbent) elk wel vier tot zeven verschillende rollen en levert het fantastische grimewerk vast een nominatie voor een filmprijs op. Er wordt in ieder verhaal strak geacteerd, waardoor de spanning en afwachting naar steeds een nieuwe scene voelbaar is. Verrassend is Hugh Grant, die overwegend in romcom’s speelt, maar in deze film de meest vreselijke duivelachtige personen zeer geloofwaardig neerzet. De decors en special effects zijn stuk voor stuk spectaculair en ook complimenten voor de knappe montage. De afwisseling van de scènes gebeurt veelal in een moordend tempo, waardoor er bij het kijken reacties kunnen ontstaan van verwarring en verbijstering, echter de ‘puzzelstukjes’ vallen uiteindelijk wel op zijn plaats en de filosofische boodschap komt goed uit de verf.

Karma

Dat filosofie niet saai hoeft te zijn ga je ervaren tijdens het zien van deze film, die in elk verhaal de vraag centraal stelt of wij in staat zijn het verloop van onze eigens levens te kunnen veranderen. Universele thema’s als onderdrukking, macht, religie en reïncarnatie, worden visueel sterk neergezet en het laat de mogelijkheid zien dat de menselijke ziel zich voortbeweegt door de tijd. ‘Souls cross ages like clouds cross skies’. Zo gaat er in 1936 een deur open, waarna er in de volgende scene in 1973 iemand anders een kamer binnenstapt. Dit alles maakt dat je gaat nadenken over je eigen acties en zorgt voor nog lang napraten over de thema’s die voorbij komen.

Unieke kijkervaring

De filosofische uitdrukking ‘Het geheel is meer dan de som der delen’ is niet alleen van toepassing op de verhalen, maar zeker ook voor de film zelf. De zes afzonderlijke mini-movies zijn zo verweven tot een gedurfd en vernieuwend geheel dat het kijken van de ruim 3 uur durende film tot een unieke kijkervaring maakt, die je niet snel vergeet. Ook al moet het brein vooral in het begin van de film wel ontzettend veel denkwerk verrichten om de connecties te maken, uiteindelijk blijkt dit en de lange zit het allemaal waard en kun je blij zijn met de hersengymnastiek en de nieuwe levensvragen die het opgeleverd heeft. Wie antwoorden verwacht komt dus bedrogen uit. Cloud Atlas is een ode aan de film als medium en aan het leven zelf.